آیت‌الله منتظری

عبارت: "جری المیزاب" (ناودان جاری گشت) که در واقع باران و آب داخل ناودان جاری می‎شود ولی نسبت جاری شدن به ناودان داده شده است.

"هواجر" جمع "هاجرة" به معنای ظهر تابستان یا از ظهر تا عصر تابستان است که مردم در خانه های خود استراحت می‎کنند.

تقوا ترس از خداوند را ملازم و همراه دلهای اولیای خدا کرده است؛ به طوری که از خداوند می‎ترسند و برای او ارزش قائل هستند و در نتیجه شب های خود را به بیداری می‎گذرانند و مشغول نماز شب و عبادت با خدا و راز و نیاز با او می‎شوند؛ و ظهرهای تابستان و روزهای گرم را - که معمولا مردم جای خنکی را پیدا کرده و کسب و کار را رها ساخته و به استراحت و خواب می‎پردازند و با آب خنک تشنگی خود را فرو می‎نشانند - با روزه داری طی کرده و می‎گذرانند.

"و ألزمت قلوبهم مخافته": و این تقوا ترس و خوف از خدا را ملازم و همراه دلهای آنان قرار داده است "حتی أسهرت لیالیهم": تا این که شب های آنان را بیدار کرده است؛ یعنی خوف خدا آنان را در شب ها بیدار ساخته است "و أظمأت هواجرهم": و ظهرهای روزهای گرم آنان را تشنه کرده است. یا به تعبیر صحیح تر تقوا وسط روز آنان را تشنه کرده است. این اسناد نیز مانند اسناد جمله "أسهرت لیالیهم" مجازی است. برای این که این افراد هستند که در شب ها بیدار و شب زنده دارند و در روزها روزه می‎باشند؛ ولی نسبت بیداری و تشنگی به خود شب ها و روزها داده شده است.

3 - "فأخذوا الراحة بالنصب، والری بالظما؛ واستقربوا الاجل"

( پس آسایش [ در آخرت ] را با رنج [ در دنیا]، و سیرابی [ در آخرت ] را با تشنگی [ در دنیا] و به دست آورده اند؛ و به سر آمدن وقت زندگانی خود را نزدیک شمردند.)

"نصب" به معنای رنج و سختی است. "ری" و "ری" که هر دو صحیح است به معنای سیرابی می‎آید و اصل آن "روی" یا "روی" بوده است.