آیت‌الله منتظری

"خطبه 109 - قسمت اول"

و من خطبة له علیه السلام:

"کل شئ خاضع [ خاشع ] له، و کل شئ قائم به. غنی کل فقیر، و عز کل ذلیل، و قوة کل ضعیف، و مفزع کل ملهوف. من تکلم سمع نطقه، و من سکت علم سره، و من عاش فعلیه رزقه، و من مات فالیه منقلبه. لم ترک العیون فتخبر عنک ، بل کنت قبل الواصفین من خلقک . لم تخلق الخلق لوحشة ، و لا استعملتهم لمنفعة . و لا یسبقک من طلبت، و لا یفلتک من أخذت، و لا ینقص سلطانک من عصاک ، و لا یزید فی ملکک من أطاعک ، و لا یرد أمرک من سخط قضأک ، و لا یستغنی عنک من تولی عن أمرک . کل سر عندک علا نیة ، و کل غیب عندک شهادة ."

نقل های متفاوت خطبه

سید رضی پیش از شروع هر خطبه می‎فرماید: "و من خطبة له (ع)" یا "و من کلام له (ع)"؛ بدان جهت که اساس کار ایشان در جمع آوری خطبه های نهج البلاغه بر انتخاب و گزینش بهترین ها بوده است. وی کمتر خطبه ای را به طور کامل نقل کرده، و معمولا فقط بخش هایی از آنها را ذکر می‎کند. به همین جهت "من" در اینجا برای تبعیض است؛ یعنی قسمت هایی از خطبه.

این خطبه را احمد بن عبد ربه اندلسی - که قبل از سید رضی می‎زیسته - در جلد چهارم "عقد الفرید" در باب خطبه ها آورده است. در آنجا ابتدا خطبه ای بسیار جالب از پیامبراکرم (ص) نقل کرده و بعد هم خطبه هایی از ابوبکر و عمر و عثمان است تا