در هر صورت احتمالات گوناگونی در معنا و شرح این عبارت گفته شده ر.ک : شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 254؛ شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 3، ص 99؛ و منهاج البراعة، ج 8، ص 58. که مهم ترین آن عبارتند از:
الف - این که مراد از "أسمع داع" خداوند باشد. یعنی خداوند شنواننده ترین است و بیش از همه ما را به تقوا دعوت کرده است. زیرا خداوند در آیات بسیاری از قرآن انسانها و بندگان خود را دعوت به تقوا کرده و از جمله فرموده است: (ان أکرمکم عند الله أتقیکم ) سوره حجرات (49)، آیه 13. "به درستی که گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست."
در این احتمال کسانی که سخن خداوند را شنیده اند در درجه اول پیامبران و ائمه (ع) میباشند و در درجه بعد هم مردمان مؤمن و متقی هستند.
ب - احتمال دوم این است که مصداق "أسمع داع" پیامبران، و مصداق "و وعاها" مردم باشند.
ج - احتمال سوم این است که "أسمع داع" پیامبراکرم (ص)، و "و وعاها" حضرت علی (ع) باشند.
احتمالات دیگری هم وجود دارد؛ ولی به نظر میرسد احتمال اول مناسب تر از همه باشد.
"دعا الیها": به تقوا دعوت کرده است "أسمع داع": آن خدایی که شنواننده ترین دعوت کننده است؛ "و وعاها": و این تقوا را حفظ کرد "خیر واع": بهترین کسی که حفظکننده است. به این معنا که دعوت به تقوا را شنید و به آن عمل کرد. "فأسمع داعیها": پس دعوت کننده آن شنوانید و به گوش مردم رسانید؛ "و فاز واعیها": و آن کسی که تقوا را حفظ کرد رستگار شد.
.jpg)
