آیت‌الله منتظری

مقام قربی که نسبت به خداوند دارند باید کارهای شایسته تری انجام دهند. آنها حتی اندک توجهی را که به غیر خداوند پیدا می‎کنند برای خود گناه بزرگ می‎دانند و از آن استغفار می‎کنند.

"و أحصاه کتابه": و آن گناهان و خطاهایی که کتاب خدا آنها را ثبت کرده است. مقصود از کتاب خدا در این عبارت قرآن کریم نیست بلکه همان کتابی است که در روز قیامت به دست راست یا دست چپ انسان می‎دهند و همه اعمال او در آن کتاب ثبت و ضبط شده است.

"علم غیر قاصر": علمی که هیچ کوتاه نیست و فراگیر می‎باشد. به این معنا که علم خداوند نسبت به گناهان شما به گونه ای نیست که خداوند به آنها یا خصوصیات آنها پی نبرد و یا این که آنها را فراموش کند.

"و کتاب غیر مغادر": و کتابی که ثبت و ضبط هیچ عملی را فروگذار نمی کند. این چه کتاب و یا چه نامه ای است که هیچ یک از اعمال و رفتار و سخنان ما را فروگذار و ترک نکرده و همه را ثبت و ضبط نموده است ؟ روز قیامت هنگامی که نامه عمل انسان را به دست او می‎دهند با تعجب و شگفتی زیاد می‎گویند: (یا ویلتنا مال هذا الکتاب لا یغادر صغیرة و لا کبیرة الا أحصاها و وجدوا ما عملوا حاضرا) سوره کهف (18)، آیه 49. "وای بر ما ! این چه کتابی است که هیچ خرد و بزرگی را فرو نگذاشته مگر آن که برشمرده است، و آنچه را انجام داده اند حاضر یافته اند."

خلاصه مقصود از این کتاب همان نامه و یا نوشته ای است که در قیامت به دست انسان می‎دهند و اعمال و سخنان و همه کارهایی را که در طول زندگی خود در دنیا انجام داده است در آن حاضر و ضبط شده می‎بیند.