آیت‌الله منتظری

(یا أیها الذین امنوا قاتلوا الذین یلونکم من الکفار ولیجدوا فیکم غلظة واعلموا أن الله مع المتقین ) سوره توبه (9)، آیه 123. "ای کسانی که ایمان آورده اید ! با کفاری که نزدیک شما هستند کارزار کنید و باید که در شما درشتی ببینند؛ و بدانید که خداوند با پارسایان است."

این بزرگان می‎گویند: مقصود از کفاری که در کنار ما هستند، خود ما و یا نفس ماست که کفران نعمت می‎کند؛ و بنابراین باید با نفس خود جهاد کنید، و باید نفس شما غلظت و درشتی را در شما ببیند تا تربیت شود.

در حدیث دارد که گروهی از جهاد باز گشته بودند که پیامبراکرم (ص) در مورد آنان فرمود: "مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقی علیهم الجهاد الاکبر"کافی، ج 5، ص 12، باب وجوه الجهاد، حدیث 3؛ در متن حدیث کلمه "علیهم" نیامده ولی در نقل وسائل الشیعه از کافی این کلمه آمده است. وسائل الشیعه، ج 15، ص 151، باب اول از ابواب جهادالنفس، حدیث 1. "خوشا به حال کسانی که جهاد کوچکتر را انجام داده و تمام کردند و بر آنها جهاد بزرگتر باقی ماند." گروهی که از جهاد برگشته بودند از شنیدن این فرمایش پیامبر(ص) تعجب کردند. زیرا آنان خود را در معرض خطر قرار داده و جنگ سختی را به پایان رسانده و پیروز بازگشته بودند؛ ولی پیامبر(ص) جهاد آنان را در این جنگ جهاد اصغر دانسته بود و آنان را به جهاد بزرگتر فرا می‎خواند. سؤالی که در ذهن آنان مطرح شد این بود که جهاد بزرگتر چیست و چه اندازه سخت و طاقت فرساست که جنگ گذشته آنان کوچکتر شمرده شده است ؟! سپس حضرت "جهاد نفس" را همان جهاد بزرگتر معرفی فرمود.

جنگ با نفس بسیار مهم است و اگر انسان در این جبهه پیروز شود اهمیت دارد. چون ممکن است انسان با دشمن جهاد کند و پیروز شود ولی از همان ابتدا قصدش این باشد که قهرمان سازی و خودنمایی کند. در این صورت جهاد او ارزشی ندارد.