آیت‌الله منتظری

"تصافیتم" از باب تفاعل و به معنای یکرنگی و سازش دوطرفه است. "لعقة" به معنای غذای کمی است که با نوک انگشت یا سر زبان لیسیده می‎شود.

حضرت امیر(ع) می‎فرمایند: گویا شما مردم با یکدیگر سازش کرده و یکدل شده اید که آینده و قیامت را که نسیه است رها کنید و به دنبال دنیا باشید که فوری و نقد است. و دین هر کدام از شما مانند چیزی است که به زبان خود آن را می‎لیسید؛ یعنی دین هر کدام از شما فقط به زبان می‎رسد و چیزی به شکم و باطن نمی رسد. یک ظرف غذا را اگر انسان بخورد سیر می‎شود ولی اگر فقط یک ذره از آن را زبان بزند نتیجه ای برای او ندارد. دین شما به همین اندازه است، و آنچه حقیقت دین می‎باشد و شما باید آن را در باطن خود احساس کرده و به آن ایمان داشته باشید ندارید.

حضرت امام حسین (ع) نیز می‎فرمایند: "ان الناس عبید الدنیا والدین لعق علی ألسنتهم، یحوطونه ما درت معایشهم، فاذا محصوا بالبلاء قل الدیانون"تحف العقول، ص 245؛ بحارالانوار، ج 75، ص 117، باب مواعظ الحسین بن علی 8، حدیث 2. یعنی: "همانا مردم بنده دنیایند و دین مانند یک لیسیدنی بر زبان آنها یا به تعبیر دیگر یک لقلقه زبانی است. و مردم سنگ دین را تا هنگامی به سینه می‎زنند که زندگیشان همراه با آن بچرخد و اداره شود؛ ولی هنگامی که بلا و امتحان پیش آید و قرار شود افراد خالص شناسایی شوند دینداران بسیار اندک خواهند بود."

لقلقه زبان بودن دین به این است که دین زبانی باشد و واقعیت نداشته باشد.

"صنیع من قد فرغ من عمله، و أحرز رضا سیده"

( [ مانند] رفتار کسی که از کار خویش فارغ شده و رضایت و خشنودی آقای خود را به دست آورده است.)

مثل شما که دین را لقلقه زبان خود قرار داده اید مانند کسی است که تصور می‎کند