آیت‌الله منتظری

که پدید آورنده آسمانها و زمین است و فرشتگان را فرستادگانی قرار داده که دارای بالهایی دوتا دوتا و سه تا سه تا و چهارتا چهارتا می‎باشند."

بر اساس ظاهر این آیه ملائکه دارای بال هستند، بنابراین طول و عرض و عمق و شکل دارند؛ ولی لازم نیست بال داشتن ملائکه مانند بال داشتن کبوتر و گنجشک و امثال آن باشد که از سنخ عالم ماده است، بلکه ملائکه از سنخ موجودات عالم برزخ هستند که بدن و طول و عرض و عمق دارند و در عین حال عناصر عالم ماده و طبیعت را ندارند و از طرف دیگر جزء عالم مجردات تامه نیز نیستند.

حضرت امیر(ع) به عنوان نتیجه گیری به صورت سؤال می‎فرمایند: چگونه وصف می‎کند خدای خود را کسی که از صفت و ویژگی مخلوقی مانند خود عاجز می‎باشد؟ کسی که از درک و شناخت یا وصف فرشتگان و موجودات عالم برزخ ناتوان است و نمی داند ملک الموت چگونه قبض روح می‎کند، چطور انتظار دارد خداوند را که فوق عالم طبیعت و عالم برزخ و حتی فوق موجودات مجرده محضه است بشناسد و درک کند؟! خداوند وجود غیرمتناهی است و دیگر موجودات همه متناهی و جلوه های او هستند. بنابراین چگونه انسان که یکی از جلوه های حضرت حق است، انتظار دارد نسبت به خداوند احاطه علمی داشته باشد و ذات و صفات او را آن طور که هست درک نماید؟!

یکی از آقایان سؤال کرده اند که پیامبراکرم (ص) جبرائیل (ع) را با چشم می‎دیدند. پس اگر بپذیریم که ملائکه مجرد هستند چگونه می‎توان آنها را مشاهده کرد؟

در پاسخ به طور مختصر باید گفت: همان طور که انسان در خواب می‎تواند موجودات عالم برزخ را مشاهده کند، اگر روح او قوی باشد در عالم بیداری نیز می‎تواند آنها را ببیند؛ انسان قوی و نیرومند از نظر روحی در حال بیداری هم می‎تواند بدن برزخی و چشم برزخی خود را به کار گیرد؛ و روح پیامبراکرم (ص) بسیار قویتر از روح و چشم من و شما بوده است. بنابراین دیدن جبرائیل (ع) برای آن حضرت در بیداری و با چشم برزخی امکان داشته است.