آیت‌الله منتظری

از او دفاع کنند. در صورتی که انسانهای دفن شده در یک گورستان با این که به ظاهر همسایه های یکدیگر هستند هیچ ترسی از این که کسی به دیگری ضرر رسانده و یا فاجعه ایجاد کند ندارند و امید دفاع نیز از آنها نمی رود. بلکه همسایه های بی خاصیتی هستند که در کنار یکدیگر به جای زندگی مردگی می‎کنند.

"لا یخشی فجعهم": از فاجعه و خسارت آنان ترسی نیست. ترسی نیست از این که یک کدام به دیگری فاجعه وارد کند. "و لا یرجی دفعهم": و به دفاع آنان امیدی نمی باشد. هیچ گاه امید دفاع از یکدیگر نیز ندارند.

تفاوتهای قبل و بعد از مرگ

"استبدلوا بظهر الارض بطنا، و بالسعة ضیقا، و بالا هل غربة ، و بالنور ظلمة"

( و عوض کردند روی زمین را با درون آن، و وسعت را با تنگی، و اهل [ و آشنایان ] را با غربت، و نور و روشنایی را با ظلمت.)

کسانی که می‎میرند و آنان را در قبر جای می‎دهند، قبل از مردن روی زمین زندگی می‎کردند و بر پشت زمین سوار بودند ولی اکنون جای خود را عوض کرده و در شکم و درون زمین جای گرفته اند.

همچنین تاکنون در منزلهای وسیعی بودند و در آنجا زندگی می‎کردند، ولی آن را به تنگی قبر تبدیل نمودند. و تاکنون نور و روشنایی داشتند ولی در قبر فقط تاریکی دارند. آنها قبل از مردن در خانه های خود با زن و بچه خود بوده و بگو و بخند داشتند ولی اکنون غریب و بی کس زندگی می‎کنند.

"استبدلوا بظهر الارض بطنا": عوض کردند روی زمین را با داخل آن. یعنی در شکم زمین و درون قبرها جای گرفتند. "و بالسعة ضیقا": و تبدیل کردند جایگاه وسیع را به مکانی تنگ "و بالا هل غربة": و اهل و عیال را به غربت و تنهایی "و بالنور