آیت‌الله منتظری

"ان جیدوا لم یفرحوا، و ان قحطوا لم یقنطوا"

( اگر باران بر آنان بارد شاد نشوند، و اگر قحطی به آنان رو آورد ناامید نگردند.)

"جود" به معنای سخاوت است، و باران به اعتبار این که رحمت و نعمت خداوند است جود خداوند به شمار می‎آید؛ و در این عبارت مقصود از "جود" که به صورت فعل مجهول (جیدوا) آمده همان باران است.

ما انسانها که زنده هستیم اگر باران بیاید خوشحال می‎شویم و آن را نعمت الهی می‎دانیم، ولی اجسادی که در قبر هستند هر چه هم باران بیاید برای آنها خوشحالی ندارد و از آمدن و نیامدن باران خوشحال یا ناراحت نمی شوند؛ برای این که باران برای باغ و کشاورزی ما انسانهای زنده مفید است، ولی برای اجسادی که از این دنیا مفارقت کرده اند آمدن باران سودی ندارد و باغ و راغ آنها سبز و خرم نمی شود. از طرف دیگر اگر قحطی نیز بیاید مأیوس نمی شوند. خوشحال شدن نسبت به آمدن باران و مأیوس شدن از قحطی مخصوص انسانهای زنده است، این حالات در میان مردگان وجود ندارد. البته آنان خوشحالی و ناراحتی دارند اما علت خوشحالی و ناراحتی آنان اعمال خوب و بد خودشان است و یا چیزهایی است که برایشان خیرات فرستاده شود.

حضرت می‎فرماید: اگر بر آن اجساد باران ببارد شادمان نشوند، و اگر دچار قحطی شوند مأیوس نگردند.

مردگان، نزدیکان دور از هم

"جمیع و هم آحاد، و جیرة و هم أبعاد"

( همه آنها جمع اند و تنها می‎باشند، و همسایه اند و از یکدیگر دورند.)

در هر قبرستانی مردگان زیادی دفن شده اند. ممکن است در یک قبرستان هزاران مرده دفن شده باشند ولی هر کدام در قبر خود تنها هستند و هیچ کدام از آنان به فریاد