آیت‌الله منتظری

"و من الرفات جیران": و از استخوانهای پوسیده همسایگانی. یعنی همسایگان آنان از استخوانهای پوسیده دیگر مردگان است.

همسایگان بی تفاوت طالبان دنیا

"فهم جیرة لا یجیبون داعیا، و لا یمنعون ضیما، و لا یبالون مندبة"

( پس آنان همسایگانی هستند که هیچ خواننده ای را پاسخ نمی دهند، و هیچ ظلم و ستمی را دفع نمی کنند، و به هیچ نوحه و گریه ای توجه نمی کنند.)

"بالی، یبالی" به معنای اعتنا کردن است. و "ضیم" یعنی ظلم و ستم.

این استخوانهای پوسیده ای که در قبرها هستند و به عنوان همسایگان شخص تازه دفن شده به شمار می‎آیند، هر چه با آنان سخن بگویید و یا آنها را صدا بزنید جوابی نمی دهند. به عبارت دیگر به داد همدیگر نمی رسند و زبانی ندارند که با دیگران سخن بگویند. البته بگذریم از این که انسان با مردن فانی نمی شود و به عالم برزخ می‎رود و در آن عالم حیات دارد. برای این که سخن ما در اینجا درباره بدنهایی است که در قبر قرار دارد و نمی توانند یکدیگر را یاری کنند و به همدیگر پاسخ دهند. اگر یکی از آنها عذاب ببیند بقیه به کمک او نمی آیند، و یا اگر نکیر و منکر به او عتاب کنند مردگان دیگر و یا استخوانهای پوسیده در قبرهای دیگر به کمک او نمی آیند.

از سوی دیگر اگر کسی بر سر یکی از قبرها گریه و زاری کند، این همسایه ها که همان استخوانهای پوسیده هستند به آن گریه کننده اعتنایی نمی کنند و او را تسلیت نمی دهند. اگر دختر یا پسر یا همسری بر سر قبر پدر یا همسر خود نشسته است و گریه می‎کند یا به سر خود زده و شیون سر می‎دهد، استخوانهای پوسیده هم جوار خطاب به این گریه کننده نمی گویند عزیزم گریه نکن، خدا صبرت بدهد.

حضرت می‎فرماید: پس این استخوانهای پوسیده ای که در قبرها هستند همسایگانی اند که اجابت نمی کنند و جواب نمی دهند به کسی که آنان را بخواند، و ظلمی را نسبت به کسی دفع نمی کنند، و به هیچ ندبه و گریه ای اعتنا ندارند.