صفحه ۱۸۲

"دول" و "دول" هر دو صحیح و جمع "دولة" است که مصدر "دال، یدول" و اجوف واوی است. کتابهای لغت در توضیح معنای آن می‎نویسند: "دار وانقلب من حال الی حال"المنجد، ص 230. "دور زد و از حالی به حال دیگری دگرگون شد". "دولت" نیز از همین ماده می‎باشد و به این لحاظ به آن دولت می‎گویند که پایدار نیست و دست به دست می‎گردد. البته "دولة" و "دولة" هر دو صحیح است. "دولة" درباره قدرت سیاسی به کار می‎رود، و "دولة" در مورد قدرت مالی استفاده می‎شود. درصورتی که "المنجد" می‎نویسد: "دولة" و "دولة" هر دو شامل قدرت سیاسی و قدرت مالی می‎شود. بنابراین کسی که دارای ثروت زیادی باشد در مورد او هم می‎توان گفت که "دولة" دارد؛ البته همان طور که عرض کردم در مورد قدرت مالی بیشتر از کلمه "دولة" استفاده می‎شود. قرآن مجید می‎فرماید: (کی لا یکون دولة بین الاغنیأ منکم ) سوره حشر (59)، آیه 7. "تا این که در میان توانگران شما دستگردان نشود."

حضرت علی (ع) در این عبارت مختصر می‎فرمایند: سلطنت و قدرت دنیا دست به دست می‎گردد. بنابراین کسانی که قدرتی دارند نباید تصور کنند که این قدرت همیشه در دست آنان باقی خواهد ماند، باید از آن به سود اسلام و مردم استفاده کنند. دولت و حکومت ذاتا مطلوب و محبوب نیست، بلکه مقدمه و وسیله ای برای خدمت به مردم است؛ به تعبیر دیگر حکومت هدف نیست بلکه وسیله می‎باشد. ثروت دنیا نیز مانند قدرت آن نباید هدف باشد، بلکه باید انسان آن را مقدمه و وسیله بداند.

خلاصه انسان نباید به مال و یا سلطنت دنیا مغرور شود و آنها را همیشگی و پایدار بداند، بلکه همه اینها عاریه است و دست به دست می‎گردد.

ناوبری کتاب