آیت‌الله منتظری

بیشتری درباره آن توضیح خواهیم داد. "دنأ، یدنأ" و "دنؤ، یدنؤ، دنوءة و دناءة" که هر دو مهموز هستند به معنای پستی می‎آیند. تعبیر اهل لغت این است که: "کان ذلیلا خسیسا"معانی الاخبار، صدوق، ص 32، حدیث 1؛ و ادامه روایت چنین آمده: "و أما الصراط الذی فی الدنیا فهو الامام المفترض الطاعة، من عرفه فی الدنیا واقتدی بهداه مر علی الصراط الذی هو جسر جهنم فی الاخرة". "خوار و خسیس بود." صفت مشبهه این کلمه "دنئ" می‎شود که ممکن است همزه آن قلب به یاء و "دنی" گردد؛ و "أدنأ" نیز ممکن است "أدنی" شود.

لغت دیگر "دنا، یدنو" است که ناقص واوی بوده و آن را این طور معنا می‎کنند: "دنوا و دناوة للشئ و منه و الیه: قرب"سوره کهف (18)، آیه 45. "دناوت نسبت به چیزی یا از چیزی یا به سوی چیزی، به معنای نزدیک شدن به آن چیز است."

در بیان لغت "دنیا" چنین آمده: "الدنیا: الحیاة الحاضرة نقیض الاخرة": "دنیا به زندگی و حیات فعلی گفته می‎شود و نقیض آخرت است." اسم فاعل این لغت دوم "دان" می‎شود که اصل آن "دانو" بوده است. و "دنیا" از ناقص واوی "دنوا" بوده که واوش قلب به یاء شده است.

یک لغت دیگر هم داریم که: "دنی، یدنی، دنا، و دنایة" است و ناقص یایی می‎باشد. این لغت را "صار ضعیفا ساقطا"و معنا کرده اند که در حقیقت به معنای همان فعل "دنأ، یدنأ" یعنی: "کان ذلیلا خسیسا" است. در لغت توضیح می‎دهند که: "الادنی اسم تفضیل من الدنی": "ادنی افعل التفضیل دنی می‎باشد." و مؤنث آن "دنیا" است. پس معلوم می‎شود که "دنیا" هم از ماده "دنا، یدنو" ناقص واوی می‎آید که به معنای نزدیک شدن است، و هم از ماده "دنایة" ناقص یایی به معنای پستی است.

بنابراین دنیا در مقابل آخرت از یک جهت به ما نزدیک تر است و از جهت دیگر در مقایسه با عوالم دیگر عالم پست تری به شمار می‎آید. دنیا در برابر عوالم دیگر و آخرت به دو معنا آمده: یکی نزدیک تر و دیگری پست تر است؛ و هر دو معنا در اینجا صحیح و مناسب است.