"حدیث" از ماده "حدوث" و به معنای چیز تازه است؛ در سخن گفتن به اعتبار این که هر کلمه ای پس از کلمه پیشین میآید و حادث میشود به سخن "حدیث" گفته میشود. البته حدیث اصطلاحی همان روایات رسیده از پیامبر(ص) و ائمه (ع) است؛ ولی حدیث از نظر لغوی به چیزی تازه و یا هر سخنی گفته میشود. تعبیر "أحسن الحدیث" در قرآن آمده است: (ألله نزل أحسن الحدیث) سوره آل عمران (3)، آیه 15. یعنی: "خدا نازل کرده است بهترین سخن را". که این تعبیر در وصف قرآن کریم است.
حضرت میفرماید: مطالب قرآن را یاد بگیرید، پس همانا قرآن بهترین کلام است.
حادث و قدیم بودن کلام خدا
در زمان بنی عباس بحث مهمی که مطرح شد و بسیاری از بزرگان علما به خاطر آن زندانها رفته و در آنجا ماندند و پوسیدند و یا حتی کشته شدند، این بحث بود که آیا کلام خداوند حادث است یا قدیم ؟
بعضی میگفتند: کلام خدا حادث است. بعضی دیگر مخالفت کرده و میگفتند: کلام خدا قدیم است، و چون با این سؤال و یا مشکل مواجه میشدند که به هر حال کلام باید حادث باشد، میگفتند: خداوند یک کلام نفسی دارد که غیر از علم و اراده اوست و این کلام نفسی خداوند قدیم است. البته این که واقعا کلام نفسی چیست که آن را غیر از علم و اراده خداوند و قدیم میدانستند توضیحی برای آن نداشتند.
به نظر میرسد اصل این اختلاف و به وجود آمدن آن یک مسأله انحرافی سیاسی بوده و میخواستند مردم را به جان همدیگر بیندازند تا از مسائل مهم غافل شوند. اکنون هم چنین است؛ گاهی که میخواهند سر مردم را بند کنند یک چیزی میگویند تا طرفین به آن مشغول شوند.