صفحه ۹۳

(فخسفنا به و بداره الارض ) سوره قصص (28)، آیه 81. یعنی: "پس قارون و خانه اش را در زمین فرو بردیم."

"باء" در "بمن یسومهم خسفا" بای سببیت است؛ و "بمن" متعلق به "یفرجها" است. یعنی خداوند فتنه بنی امیه را از بین می‎برد به وسیله کسانی که آنها را به ذلت و خواری می‎اندازند؛ بنابر این که "خسف" به معنای خواری باشد. اوضاع در اواخر به قدری بر بنی امیه سخت خواهد شد و به اندازه ای وحشت زده می‎شوند که هر کدام در گوشه ای پنهان می‎شوند و با ترس و مخفیانه زندگی خواهند کرد به طوری که گویا در زمین فرو رفته اند.

"عنف" به معنای زور و خشونت در مقابل رفق و مدارا می‎باشد. حضرت می‎فرماید: آن کسی که حکومت بنی امیه را از بین می‎برد، با زور و خشونت با آنها رفتار می‎کند. "یسوقهم" یعنی: با خشونت آنان را می‎راند.

"و یسقیهم بکأس مصبرة"

( و به آنها جام تلخ [ شکست و خواری را] می‎نوشاند.)

در "مصبرة" دو احتمال داده اند: برخی احتمال داده اند از ماده "صبر" باشد، "صبر" عصاره گیاهی است با برگهای ضخیم و دراز که در نواحی گرم هندوستان و برخی مناطق گرمسیر می‎روید، عصاره این گیاه بسیار تلخ و تهوع آور است و مسهل می‎باشد. اگر "مصبرة" از "صبر" باشد، "کأس مصبرة" به معنای کاسه ای است که پر از این عصاره تلخ باشد؛ و ظاهرا کلمه "صبر" به معنای بردباری و مشتقاتش از همین ریشه است.

احتمال دیگر این است که "مصبرة" از "صبر" یا "صبر" به معنای کناره و لبه هر چیز باشد. "أصبار" جمع "صبر" است، "أصبار الاناء" یعنی لبه های ظرف. بنابر این احتمال "کأس مصبرة" یعنی: کاسه ای که مالامال و تا لبه هایش پر است.

ناوبری کتاب