آیت‌الله منتظری

مرحوم مجلسی احتمال دیگری را مطرح کرده است: در گذشته یکی از ابزار شکنجه این بوده که وقتی کسی را می‎خواستند به سختی شکنجه کنند او را در پوست گوسفند یا گاو که هنوز تر بود می‎کردند و یک روزنه ای برای نفس کشیدن می‎گذاشتند، پوست کم کم خشک می‎شد و از حجم آن کاسته شده به بدن شخص فشار می‎آورد و آزارش می‎داد؛ تا وقتی که آن پوست خشک را بشکنند و او را بیرون بیاورند. مرحوم مجلسی می‎گوید: مقصود حضرت از "کتفریج الادیم" این است که خداوند گشایش می‎دهد و از شما برطرف می‎کند و شما را از فتنه بنی امیه نجات می‎دهد مثل شکستن پوست و نجات دادن کسی که داخل آن زندانی است.بحارالانوار، ج 34، ص 123.

بنابراین ممکن است مقصود از "أدیم" پوستی باشد که با سلا خی از حیوان جدا می‎کنند؛ یا پوستی باشد که افراد را در آن انداخته و شکنجه و آزار می‎دادند.

ذلت و خواری بنی امیه

"بمن یسومهم خسفا و یسوقهم عنفا"

( به وسیله کسی که می‎چشاند به آنها خواری و ذلت را و با خشونت آنها را می‎راند.)

"یسومهم" یعنی "یکلفهم"، "سامه الامر" یعنی: او را وادار به کاری کرد. خداوند درباره بنی اسرائیل می‎فرماید: (و اذ نجیناکم من آل فرعون یسومونکم سوء العذاب یذبحون أبناءکم و یستحیون نساءکم ) سوره بقره (2)، آیه 49. "و به یاد آورید وقتی که شما را از فرعونیان نجات دادیم، که آن عذاب سخت را بر شما تحمیل می‎کردند؛ پسرانتان را سر می‎بریدند و زنانتان را زنده نگه می‎داشتند."

"خسف" هم به معنای ذلیل و خوارشدن است و هم به معنای فرو بردن در زمین؛ "خسف به الارض" یعنی: او را در زمین فرو برد. قرآن درباره قارون می‎فرماید: