صفحه ۸۴

مسلمانان را موظف می‎کند تا با کافرانی که آتش جنگ را برافروخته اند بجنگند، می‎فرماید: (و لو یشاء الله لا نتصر منهم) سوره محمد (47)، آیه 4. یعنی: "و اگر خدا می‎خواست از آنها انتقام می‎گرفت."

"صاحب" یعنی تابع و فرمانبردار؛ و "مستصحب" یعنی متبوع، کسی که دیگری را به تبعیت و همراهی فرا می‎خواند.

حضرت امیرالمؤمنین (ع) می‎فرماید: بلا و سختی که از ناحیه بنی امیه می‎رسد استمرار خواهد داشت و به قدری فشار و تسلط آنها بر مردم زیاد می‎شود که اگر به کسی ظلم کنند، زندانش کنند، اموالش را مصادره کنند و... او جرأت بر انتقام نخواهد داشت و انتقامش مانند انتقام عبد از مولا و اربابش و انتقام تابع از متبوعش خواهد بود. وقتی مولا بر بنده اش ظلم کند و رئیس زیردستش را اذیت کند، عبد و زیردست که نمی توانند آشکار و علنی انتقام بگیرند بلکه انتقامشان سری و مخفیانه خواهد بود؛ یعنی تا وقتی که پیش مولا و رئیس است بله قربان گو و دست به سینه است و فقط وقتی که او نیست در خلوت مثلا حرفی پشت سرش می‎زند و در خفا یک فحشی هم به او می‎دهد.مؤید این معنا کلامی است که حضرت در خطبه 98 نهج البلاغه در وصف بنی امیه بیان داشته اند و نظیر عبارت همین خطبه است ولی در این معنا صراحت بیشتری دارد. عبارت آن خطبه چنین است: "و حتی تکون نصرة أحدکم من أحدهم کنصرة العبد من سیده؛ اذا شهد أطاعه، و اذا غاب اغتابه".

این جمله در کتاب "الغارات" ابراهیم بن محمد ثقفی که خطبه حضرت را مفصل تر آورده و مرحوم مجلسی هم آن را به نقل از الغارات ذکر کرده چنین ضبط شده است: "و لایزال بلاؤهم بکم حتی لایکون انتصار أحدکم منهم الا مثل انتصار العبد من ربه اذا رآه أطاعه و اذا تواری عنه شتمه".الغارات، ج 1، ص 10 و 11، حدیث 1؛ بحارالانوار، ج 33، ص 367. در این نقل، صاحب و مستصحب

ناوبری کتاب