صفحه ۶۲

است؛ مثل "ضوارب" که جمع "ضارب" است. "حازب" یعنی شدید و سخت؛ "حزبه الامر یحزبه" یعنی: امر بر او شدید شد.

حادثه ها دو دسته اند: برخی حوادث بزرگ سخت و شدید هستند ولی برخی سخت و کوبنده نیستند. حضرت در اینجا حوادث سخت و کوبنده را می‎فرمایند. "حوازب الخطوب" هم مثل "کرائه الامور" اضافه صفت به موصوف است، و به معنای حادثه هایی است که دارای این وصف اند که سخت و شدید می‎باشند و شکننده هستند.

"اطراق" یعنی خاموش ماندن و سکوت کردن؛ و هم به معنای سر را پایین انداختن و به زمین نگاه کردن. عرب وقتی کسی سرش را پایین بیندازد و به زمین چشم بدوزد می‎گوید: "أطرق". وقتی حوادث بزرگی پیش بیاید افراد باید از کسانی درباره آنها بپرسند و با پاسخ آنان راه برایشان روشن شود و بتوانند از امواج حوادث جان سالم به در برند؛ حال اگر چنین حوادثی پیش بیاید و افراد ببینند کسی نیست که از او درباره آن حوادث سؤال کنند، مأیوس می‎شوند و سرشان را پایین انداخته در لاک خود فرو می‎روند. حضرت علی (ع) می‎فرماید: اگر مرا از دست بدهید و حوادث شکننده ای برایتان پیش آمد، بسیاری از سؤال کنندگان کسی را که بتواند پاسخگویشان باشد نخواهند یافت و سرشان را پایین می‎اندازند و در لاک خود فرو رفته و خاموش می‎مانند.

"و فشل کثیر من المسؤولین"

( و بسیاری از سؤال شوندگان ناتوان از پاسخ شوند.)

"فشل" یعنی ضعف و سستی؛ در قرآن آمده: (و لا تنازعوا فتفشلوا) سوره انفال (8)، آیه 46. یعنی: "و با هم نزاع نکنید که ضعیف می‎شوید." حضرت امیرالمؤمنین (ع) می‎فرماید: در شرایطی که بعد از من حوادث سهمگین برایتان پیش بیاید، بسیاری از

ناوبری کتاب