صفحه ۶۱۷

در حقیقت آنها در دو فرهنگ متفاوت رشد کرده و بزرگ شده اند. فرهنگ پدر و مادر همراه با صداقت و راستی و دینداری بوده، و فرهنگ فرزندان همراه با فسق و فجور می‎باشد.

آن وقت خداوند هم به جای این که باران خود را به موقع و در فصل خود نازل کند که مایه برکت زمین باشد و موجب رشد کشت و گندم مردم شود، باران را در فصل تابستان نازل می‎کند که غالبا سیل آسا می‎باشد و میوه های رسیده درختان را از بین می‎برد. باران اگر به موقع نبارد و در تابستان مخصوصا در فصل درو ببارد، خرمن ها را آب برده و محصولات کشاورزی از بین می‎روند.

از طرف دیگر حضرت می‎فرماید: در چنین شرایطی افراد پست زیاد می‎شوند، و افراد نیک و پرهیزکار بسیار اندک و کمیاب می‎گردند. برای این که مردم معمولا به دنبال حاکمان خود هستند و به همین دلیل نفس اماره کارهای خلاف آنها را هم توجیه می‎کند و مثلا می‎گوید: خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو ! حضرت علی (ع) در خطبه 210 از نهج البلاغه می‎فرماید: "و انما الناس مع الملوک والدنیا الا من عصم الله": "و جز این نیست که مردم با پادشاهان و دنیا هستند، مگر کسی را که خداوند حفظ کند." این است که وقتی حکومت به دست ستمگران و افراد دروغگو افتاد افراد خوب بتدریج کمتر می‎شوند و همه افراد پست و فرومایه و دروغگو با حاکمان معامله می‎کنند و می‎سازند.

"فاذا کان ذلک": پس هنگامی که آن گونه شد "کان الولد غیظا": سر تا پای فرزند نسبت به پدر و مادر خشم و ناراحتی است، یا فرزند موجب خشم و ناراحتی پدر و مادر است "والمطر قیظا": و باران در فصل تابستان می‎بارد و موجب ضرر می‎شود "و تفیض اللئام فیضا": و افراد پست زیاد می‎گردند "و تغیض الکرام غیضا": و افراد خوب و بزرگوار کم می‎شوند و فرو می‎روند.

ناوبری کتاب