آیت‌الله منتظری

"خطبه 93 - قسمت دوم"

"و لو قد فقدتمونی و نزلت بکم کرائه الامور و حوازب الخطوب، لا طرق کثیر من السائلین، و فشل کثیر من المسؤولین. و ذلک اذا قلصت حربکم و شمرت عن ساق، و ضاقت الدنیا علیکم ضیقا؛ تستطیلون معه أیام البلاء علیکم، حتی یفتح الله لبقیة الابرار منکم.

ان الفتن اذا أقبلت شبهت، و اذا أدبرت نبهت؛ ینکرن مقبلات، و یعرفن مدبرات، یحمن حوم الریاح ، یصبن بلدا و یخطئن بلدا."

مروری بر آنچه گذشت

امیرالمؤمنین (ع) این خطبه را بعد از جنگ نهروان ایراد فرموده اند؛ و همان طور که عرض کردم اصل آن خیلی مفصل تر از خطبه ای است که مرحوم سید رضی در نهج البلاغه آورده است.

حضرت فرمود: فقط من چشم فتنه را از حدقه درآوردم. از اصل خطبه استفاده می‎شود که حضرت به جنگ جمل و صفین هم نظر دارند؛ هر چند خطبه را بعد از جنگ نهروان ایراد فرموده اند.

در درس پیش توضیح دادم که اساسا جنگ های امیرالمؤمنین (ع) از نظر ماهیت با جنگ های پیغمبراکرم (ص) متفاوت است. زیرا جنگ های پیامبر(ص) با کفار و مشرکین بود و وظیفه خیلی روشن بود و شک و شبهه ای برای افراد وجود نداشت؛ اما جنگ های امیرالمؤمنین (ع) با مسلمانان بود، آن هم مسلمانانی که دارای سابقه و