آیت‌الله منتظری

به همین گرفتاری دچار می‎شوند. اگر گروه بسیاری از شتران بسیار تشنه به آب و یا چشمه برسند و بخواهند آب بخورند ولی در همان حال آنها را از خوردن آب منع کنند و به عقب برانند چنین وضعیتی پیش می‎آید؛ یعنی شترانی که نزدیک آب بوده اند بازمی گردند و چون شتران عقب تر هنوز بازنگشته اند روی هم می‎افتند و یا روی هم سوار می‎شوند.

خلاصه حضرت می‎خواهد بفرماید: شما در ابتدا از صحنه و از جبهه جنگ کنار کشیدید و من ناراحت شدم ولی سرانجام به دشمن حمله کردید و آنان را مجبور به فرار کرده و راحتی و آسایش را از آنان گرفتید. این قضیه مربوط به جنگ صفین بوده که بنابر نقل کتاب "وقعة صفین"، در یکی از روزهای جنگ، لشکر معاویه به جناح راست لشکر امیرمؤمنان علی (ع) حمله کردند و آنها را به عقب راندند؛ سپس در یک ضد حمله که به رهبری مالک اشتر صورت گرفت لشکر شام را وادار به عقب نشینی نمودند.وقعة صفین، ص 243 تا 256.

"ترکب أولاهم أخراهم": شما آن اندازه آنها را شکست دادید و مجبور به فرار ساختید که اولی ها سوار آخری ها می‎شدند. یعنی در حال فرار روی همدیگر می‎افتادند "کالا بل الهیم المطرودة": مانند شترهای بسیار تشنه از جای خود رانده شده "ترمی عن حیاضها": که کنار زده می‎شوند از حوضهای آبشان "و تذاد عن مواردها"؛ و منع می‎شوند از آنجاهایی که محل ورود در آب است و بازداشته می‎شوند از آبشخورهایشان.

شرح این خطبه - که تقطیع شده و قسمتی از خطبه بوده است - به پایان رسید.