صفحه ۵۵۷

هلاکت است. در قرآن کریم هم آمده است: (فشاربون شرب الهیم ) .سوره واقعه (56)، آیه 55. البته "هیم" در اصل "هیم" بوده است - مانند "أحمر" که جمع آن "حمر" می‎شود - ولی به لحاظ این که پس از ضمه "یاء" وجود دارد و به اصطلاح تلفظ آن ثقیل است ضمه تبدیل به کسره شده و "هیم" تلفظ می‎شود.

"موارد" جمع "مورد" به معنای محل وارد شدن است.

حضرت در این فرمایش خود از تشبیه استفاده کرده و حالت شکست و فرار دشمن را ترسیم نموده و فرموده اند: شما دشمن خود را به طوری شکست دادید و وادار به فرار نمودید که اولی ها سوار آخری ها می‎شوند. به این معنا که وقتی آنها می‎خواهند فرار کنند معمولا کسانی که نزدیک شما هستند و اولی به شمار می‎آیند فرار را شروع می‎کنند و مجبور می‎شوند به سمت نیروهای خودشان فرار کنند، در حالی که عقبی ها و کسانی که در پشت قرار دارند و دومی به شمار می‎روند هنوز متوجه نشده اند که باید فرار کنند؛ و هجوم و شدت فرار جلویی ها باعث به زمین خوردن عقبی ها شده، بسیاری از آنها زیر دست و پا می‎روند. این است که حضرت تعبیر می‎فرماید که اولی ها سوار آخری ها می‎شوند. البته تعدادی هم در جنگ کشته شده اند و هنوز جنازه هایشان در میدان جنگ می‎باشد و بنابراین هنگامی که لشکر و سپاهی شکست می‎خورد و فرار خود را شروع می‎کند به طور طبیعی بسیاری از افراد در حال فرار روی جنازه ها می‎افتند و به همین لحاظ می‎توان گفت که اولی ها سوار دیگران شده اند. پس افراد در حال فرار یا روی نیروهایی می‎افتند که در عقب هستند و یا روی جنازه ها و کشته شده ها سوار می‎شوند و بالاخره احیانا آنها را زیر دست و پای خود له می‎کنند. گله های شتر بسیار تشنه و در حال هلاکت نیز گاهی

ناوبری کتاب