آیت‌الله منتظری

حضرت با این فرمایش خود خطاب به اصحاب با لحنی ملامت آمیز ولی محترمانه می‎فرماید: شما به خاطر کرامت خدا بر شما و این که اسلام را پذیرفتید و مسلمان شدید به مقام و منزلتی رسیدید که مردم حتی نسبت به کنیزهای شما به دید احترام نگاه می‎کنند. بردگان و کنیزان در نظر مردم اهمیتی نداشتند ولی به تعبیر حضرت چون بعضی از این کنیزکان مربوط به مسلمانان بودند به اعتبار اسلام آنها نیز احترام پیدا کردند.

"و توصل بها جیرانکم": و همسایگان شما - یا کسانی که مانند یهود و نصارا در پناه شما هستند - به سبب منزلت شما مورد احسان و نیکی قرار می‎گیرند. مردم نسبت به کسانی هم که در پناه اسلام بودند اهمیت قائل شدند و با آنها به نیکی و احترام رفتار می‎کردند.

"و یعظمکم من لا فضل لکم علیه، و لا ید لکم عنده": و کسانی که شما هیچ گونه برتری و فضیلتی نسبت به آنها ندارید و هیچ کمکی هم به آنها نکرده اید، به برکت اسلام برای شما احترام قائل هستند و شما را تعظیم می‎کنند. اصلا زمانی که اسلام به سرزمین حجاز نیامده بود و شرک و بت پرستی در آنجا رواج داشت، مردم دنیا آنها را به حساب نمی آوردند و یک عده وحشی بیابانی به شمار می‎آمدند؛ اما با آمدن اسلام شما عظمت و بزرگی یافتید و کشورها یا مردمانی که شما نه تفضلی بر آنها دارید و نه نعمتی پیش آنها دارید شما را تعظیم می‎کنند و بزرگ می‎شمارند. در اینجا شراح نوعا می‎گویند مقصود حضرت مردم حبشه و روم است.شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 177؛ و منهاج البراعة، ج 7، ص 271.

"و یهابکم من لا یخاف لکم سطوة ، و لا لکم علیه امرة"

( و بزرگ می‎دارد شما را کسی که از حمله و قدرت شما ترسی ندارد، و نه برای شما بر او فرمانروایی وجود دارد.)