آیت‌الله منتظری

امیرالمؤمنین (ع)" یعنی: "از امیرالمؤمنین (ع) نیز نقل شده است."تحف العقول عن آل الرسول، ص 237؛ و رجوع شود به خطبه 105 نهج البلاغه.

به نظر می‎رسد که این قسمت از خطبه با آنچه در خطبه دیگری از نهج البلاغه ذکر شده است هر دو تقریبا جزئی از همان خطبه یا کلامی است که در "تحف العقول" آمده است، و در نتیجه معلوم می‎شود که از امیرالمؤمنین (ع) می‎باشد؛ ولی ممکن است که امام حسین (ع) نیز به طور جداگانه آن را بیان فرموده باشند.

در عنوان این خطبه آمده است:

"و منها فی خطاب أصحابه"

( و بخشی از این خطبه است که حضرت علی (ع) خطاب به اصحاب خود می‎فرماید.)

منزلت گذشته مسلمانان به برکت اسلام

"و قد بلغتم من کرامة الله تعالی لکم منزلة تکرم بها اماؤ کم، و توصل بها جیرانکم، و یعظمکم من لا فضل لکم علیه، و لا ید لکم عنده"

( و از کرامت خداوند متعال بر شما به مرتبه ای رسیدید که کنیزان شما به سبب آن گرامی داشته می‎شوند، و همسایگانتان به واسطه آن مورد محبت و احسان قرار می‎گیرند، و شما را تعظیم می‎کند کسی که هیچ گونه برتری برای شما بر او نیست، و هیچ دستی [ حق نعمتی ] برای شما نزد او نیست.)

"اماء" جمع "أمة" و به معنای کنیزان است. "جیران" در این عبارت می‎تواند به دو معنا باشد: ممکن است جمع "جار" و به معنای همسایگان باشد؛ و امکان دارد به معنای معاهد و یا کسانی باشد که در پناه اسلام هستند، مثل یهود و نصارایی که در پناه اسلام بودند. "ید" به معنای دست است، ولی در اینجا کنایه از احسان و یا حق نعمت می‎باشد؛ از باب این که انسان به وسیله دست خود به دیگری کمک می‎کند و یاری می‎رساند.