آیت‌الله منتظری

به طور کلی انسان در این دنیا و در زندگی خود همواره با مشکلات و سختی هایی روبرو می‎شود که گاه او را از پا درمی آورد و در چنین شرایطی برای نجات خود باید راه کوتاه و خوبی را پیدا کند که به پرتگاه نیفتد و به مقصد برسد. این راه مطمئن به فرمایش علی (ع) اسلام است که انسان را به مقصد می‎رساند.

"مشرف المنار، مشرق الجواد، مضئ المصابیح"

( منار اسلام در جای بلند، جاده های آن روشن، چراغهای آن روشنایی بخش است.)

در بعضی از نسخه های نهج البلاغه "مشرف" آمده است که غلط می‎باشد و صحیح آن "مشرف" است، که اسم مفعول و اسم زمان و اسم مکان و مصدر افعال مزید فیه بر این وزن می‎آیند و مقصود در اینجا اسم مکان است؛ یعنی محل اشراف. "منار" نیز در اینجا اسم مکان و به معنای محل نور است. در گذشته ها جای بلندی پیدا می‎کردند و یا می‎ساختند و چراغی روی آن قرار می‎دادند تا در شب ها افراد راه را پیدا کنند و گم نشوند، و در نتیجه به جاهای بلندی که چراغ روی آن قرار داده می‎شد "منار" می‎گفتند. آن وقت اگر بالای منار بروید، به همه شهر و همه اطراف اشراف دارید.

تعبیر "مشرف المنار" از باب اضافه صفت به موصوف است که در کلام عرب رواج دارد. یعنی محل چراغ و محل نور اسلام نسبت به همه جا اشراف دارد.

"مشرق الجواد" هم اضافه صفت به موصوف است. "جواد" جمع "جادة" است. می‎فرماید: جاده های اسلام روشن است. در همه این عبارات تشبیه به کار رفته است. راههای اسلام روشن است؛ انسان در مسیری که می‎رود راه خوبی را می‎خواهد که چراغ داشته باشد و گم نشود. حضرت امیر(ع) می‎فرماید: جاده های اسلام را که می‎خواهی طی کنی، راههایی روشن است و تاریک نیست؛ چون مطابق عقل و منطق است.