"تدبر" از ماده "دبر" به معنای عاقبت اندیشی است. هر چیزی و یا هر کاری که انسان نتایج و پیامدهای آن را ملاحظه کند نسبت به آن تدبر و عاقبت اندیشی کرده است. انسان مدبر به کسی گفته میشود که به عاقبت کار خود بیندیشد و بداند که پیامدهای آن چیست و چه نتیجه ای بر آن مترتب میشود. "لب" به معنای عقل و مغز است.
اسلام برای کسانی که اهل تدبر و مآل اندیشی باشند عقل و مغز است. یعنی اگر کسی اهل اندیشه باشد اسلام موجب افزایش عقل او میشود.
10 - نشانه و علامت
"و آیة لمن توسم"
( و نشانه ای [ قرار داد] برای کسی که علامت یابی نمود.)
"توسم" از ماده "سمة" است که به معنای علامت میباشد؛ و کسی که تفرس و زیرکی دارد و به دنبال علامت و نشانه میگردد از او تعبیر به "متوسم" میشود.
هر کس به دنبال نشانه و علامت حق باشد اسلام بهترین نشانه و علامت است که او را به حق برساند.
11 - بینایی و آگاهی
"و تبصرة لمن عزم"
( و بینایی [ قرار داد] برای کسی که تصمیم گرفت.)
اسلام آگاهی و بینایی برای کسانی است که اهل تصمیم باشند. به تعبیر دیگر کسی که اهل تصمیم باشد و بخواهد بینایی پیدا کند و به نتیجه ای برسد اسلام به او آگاهی و بینایی میدهد.