صفحه ۴۷۷

الف و لام در (والمؤمنون والمؤمنات) برای استغراق است. یعنی همه مردان و زنان مؤمن بر یکدیگر ولایت دارند. "أولیاء" جمع "ولی" به معنای صاحب اختیار است و به معنای دوستی تنها نمی باشد. بنابراین براساس آیه شریفه همه مردم در جامعه اسلامی نسبت به یکدیگر صاحب اختیار هستند و تفاوتی نمی کند که عالم باشد یا کاسب یا کشاورز و یا این که مرد یا زن باشد. اسلام به همه مردم حق داده است که نسبت به یکدیگر امر به معروف و نهی از منکر نمایند. این یک نحو ولایت است که البته ولایت مطلقه نیست؛ ولایت مطلقه تنها از آن خداوند است. ولایت مراتب دارد، و در اینجا ولایت مردم نسبت به همدیگر در همین حد است که امر به معروف و نهی از منکر کنند. اگر انسان این حد از ولایت را نداشت، هنگامی که کسی را امر به معروف و یا نهی از منکر می‎کرد او می‎توانست زیر بار نرود و بگوید به شما چه ؟ اما وقتی خداوند این اختیار را به شما داده است شما می‎توانید بگویید: خداوند که خالق انسانهاست و وجود تو به او وابسته است به من ولایت داده که امر به معروف و نهی از منکر کنم. این آیه از محکمات قرآن است. و زنان را نیز به طور جداگانه و با عبارت: (المؤمنات ) ذکر کرده تا کسی نگوید زنها حق ندارند و نمی توانند نسبت به شوهران خود یا سایر افراد جامعه امر به معروف و نهی از منکر نمایند. البته معمولا در آیات قرآن وقتی ضمیر جمع مذکر می‎آید شامل زنان هم می‎شود؛ ولی در برخی آیات از جمله این آیه شریفه برای تأکید نسبت به همگانی بودن این فریضه، جمع مؤنث را نیز ذکر فرموده است. بنابراین اگر شوهر زنی به راه انحرافی می‎رود، زن باید به او تذکر دهد و او را از این کار نهی نماید؛ همان گونه که نسبت به جامعه هم مسئولیت دارد و باید خطاهای مسئولان و حاکمان را به آنان گوشزد نماید. پس همه مردان و زنان مؤمن نسبت به یکدیگر ولایت دارند؛ ولی براساس این آیه حدود ولایت آنها در همین حد است که امر به معروف و نهی از منکر کنند و نسبت به امور

ناوبری کتاب