صادفتموها"شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 117. که به جای "ما" ضمیر "ه" دارد و به پیامبراکرم (ص) برمی گردد. یکی از دو نسخه خطی که مربوط به قرن پنجم میباشد نیز چنین است.
حضرت در این فرمایش خود خطاب به باقیمانده اصحاب پیامبر میخواهند بفرمایند: با این که پیامبراکرم (ص) برای پیروزی دین اسلام و مسلمانان رنج ها و زحمت های زیادی را تحمل فرمودند ولی متأسفانه پس از آن حضرت جامعه مسلمین و در واقع حکومت اسلامی به دست اهل آن نیفتاد و بتدریج دنیاطلبی، جای ارزشهای اسلامی را گرفت و پس از فتوحات مسلمین و به دست آوردن غنائم، دنیاطلبی و ثروت اندوزی شما مسلمین شدت بیشتری یافت به گونه ای که حلال و حرام خدا را آن طور که باید رعایت نمی کنید. به تعبیر دیگر حضرت میخواهد بفرماید: خلفا و شما در اثر این که قدرت حق کم شده است بر بیت المال مسلمانان و حکومت اسلامی تسلط یافته اید و مانند مال بی صاحب از آن بهره میگیرید؛ پیامبراکرم (ص) در زمان خود بیت المال را کاملا کنترل میفرمود ولی اکنون کنترل کامل نسبت به بیت المال از دست رفته و کار به جایی رسیده و یا به جایی میرسد که اهل حق به دست شما شهید میشوند و نمی توانند جلوی این زیاده رویها را بگیرند.
البته مرحوم مجلسی و بعضی دیگر گفته اند که خطاب حضرت نسبت به بنی امیه است؛بحارالانوار، ج 34، ص 239، باب نوادر. ولی همان طور که عرض کردم یک احتمال این است که خطاب حضرت مخصوص بنی امیه نباشد بلکه همه مسلمانان را مخاطب قرار داده باشند و به طور کلی میفرمایند: شما پس از پیامبراکرم (ص) سوءاستفاده کرده و در این مدت بیست و پنج سالی که مرا خانه نشین کردید هر طور که خواستید در بیت المال و حکومت دخالت نمودید و بنی امیه هم همین راه را دنبال کردند و این سوء استفاده ها را به اوج خود رساندند.
احتمال سوم هم این است که مخاطب امیرالمؤمنین (ع) نه خصوص
.jpg)
