صفحه ۴۵

جرأت را دارند تا با کسانی که پیش مسلمانها احترام داشتند جنگ کنند؛ چنین کاری از هر کس بر نمی آید؛ بلکه فردی مثل علی (ع) می‎خواهد که با ایمان راسخ و با آن مقام قربی که به خدا دارد و حق را تشخیص می‎دهد، بیاید با اینها جنگ بکند.در روایتی از امام صادق (ع) آمده است: "و لو لم یقاتلهم علی 7 لم یدر أحد بعده کیف یسیر فیهم": و اگر علی (ع) با آنها جنگ نمی کرد، کسی نمی دانست که چگونه با آنها برخورد کند و چه روشی برابر آنها در پیش گیرد. تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، ج 6، ص 145، حدیث 5.

امام علی (ع) و فتنه ستیزی

"أیها الناس ! فانا فقات عین الفتنة": ای مردم، پس فقط من بودم که چشم فتنه را از ریشه درآوردم.

همان طور که قبلا عرض کردم حضرت در مقام تعریف از خودشان هستند؛ لذا می‎فرمایند: تنها من بودم که چشم فتنه را از ریشه درآوردم. در اینجا "أنا" مبتداست ولی چون از نظر معنا فاعل "فقأت" است و مقدم بر آن شده، به نظر بعضی از علمای علم معانی، تقدیم آن مفید حصر است. علاوه بر این، جمله بعد که حضرت می‎فرماید: "و لم یکن لیجرؤ (لیجتری ) علیها أحد غیری": "و بجز من کسی را جرأت چنین کاری نبود" قرینه بر این حصر می‎باشد.

عرب وقتی کسی چشم کسی را بشکافد و چشم را از حدقه درآورد می‎گوید: "فقا عینه" یعنی: چشمش را درآورد.

بعضی از شارحین نهج البلاغه از آنجا که حضرت این خطبه را بعد از جنگ با خوارج ایراد کرده است، گفته اند مقصود علی (ع) از این فتنه فتنه خوارج است.نهج البلاغه عبده، ج 1، ص 182. فتنه خوارج خیلی مهم بود؛ ولی احتمال هم می‎دهیم الف و لام در "الفتنة"

ناوبری کتاب