آیت‌الله منتظری

بنابراین هنگامی که دنیا سرای آزمایش و امتحان باشد، ممکن است دست سیاستی پیدا شود و اسلام را وارونه کرده و احکام و حقایق آن را به طور واژگونه نشان دهد یا شیادهایی پیدا شوند و ادعای پیامبری و امامت کرده و امر را بر مردم مشتبه نمایند. در این شرایط مردم هم وظیفه دارند تحقیق و دقت کنند، و اگر با وجود دقت و تحقیقات لازم باز هم در اشتباه افتادند گناهی ندارند؛ زیرا جاهل قاصر به شمار می‎آیند. ولی اگر احیانا بدون تلاش و تحقیق گرفتار و منحرف شدند، در این صورت به لحاظ این که جاهل مقصر هستند گناهکار می‎باشند.

بر این اساس و برای دفع این شبهه، حضرت امیر(ع) می‎فرمایند:

"أیها الناس ! ان الله قد أعاذ کم من أن یجور علیکم، و لم یعذکم من أن یبتلیکم، و قد قال جل من قائل: (ان فی ذلک لا یات و ان کنا لمبتلین ) سوره مؤمنون (23)، آیه 30."

( ای مردم ! همانا خداوند شما را پناه و تأمین داده از این که بر شما ظلم و ستم کند، و پناه نداده است از این که شما را آزمایش نکند؛ و خداوندی که برتر از هر گوینده است فرموده: "همانا در آن امر نشانه هایی هست و به تحقیق ما آزمایش کننده بوده ایم".)

"ان" در "ان کنا" مخففه از مثقله است و اسم آن که ضمیر شأن است محذوف و "کنا لمبتلین" خبر آن می‎باشد.

حضرت می‎خواهد با این فرمایش خود بفهماند که درست است خداوند نسبت به بندگان خود ظلم و ستم نمی کند ولی این مسأله باعث نمی شود که انسانها مورد امتحان و آزمایش قرار نگیرند. برای این که دنیای ما عالم طبیعت و عالم اختیار است و اساسا هدف از این که من و شما را در این عالم آوردند به خاطر این است که امتحان و آزمایش بشویم و به اختیار خود مسیر حق را پیدا کرده و به دنبال آن برویم.