آیت‌الله منتظری

"أما قوله (ع): "کل مؤمن نومة" فانما أراد به الخامل الذکر، القلیل الشر": "این فرمایش حضرت امیر(ع) که فرمود: "کل مؤمن نومة" مقصود از آن مؤمنی است که ذکر و یادش در بین مردم اندک و شر او نیز کم است."

"والمساییح جمع مسیاح و هو الذی یسیح بین الناس بالفساد و النمائم": "و "مساییح" جمع "مسیاح" است و به کسی گفته می‎شود که بین مردم گردشگری می‎نماید و فساد و سخن چینی می‎کند."

"والمذاییع جمع مذیاع و هو الذی اذا سمع لغیره بفاحشة أذاعها و نوه بها": "و "مذاییع" جمع "مذیاع" است و به کسی گفته می‎شود که وقتی بدی کسی را می‎فهمد آن را پخش می‎کند و در بین مردم آشکار می‎سازد."

"والبذر جمع بذور و هو الذی یکثر سفهه و یلغو منطقه": "و "بذر" جمع "بذور" است و به کسی گفته می‎شود که سفاهتش زیاد و سخنش لغو و بیهوده است."

همان طور که عرض کردیم مرحوم سید رضی در معناکردن "بذر" چندان دقت نکرده است. من هم هر چه در لغت جستجو کردم معنایی را که ایشان ذکر کرده نیافتم. ابن أبی الحدید و دیگران هم به مرحوم سید رضی اعتراض کرده اند.شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 110؛ منهاج البراعة، ج 7، ص 189. برای این که در لغت "بذر" را جمع "بذور" و "بذیر" ذکر کرده اند و آن را به معنای نمام و سخن چین معنا می‎کنند. به عنوان نمونه در قاموس می‎نویسد: "البذور والبذیر النمام": "بذور و بذیر همان سخن چین است."قاموس المحیط فیروزآبادی، ج 1 (چاپ 4 جلدی)، ص 369، ماده "بذر".