آیت‌الله منتظری

الناس فانا فقات عین الفتنة"در بعضی نسخه های نهج البلاغه این گونه آمده است: "أما بعد حمد الله والثناء علیه؛ أیها الناس ! فانی فقات عین الفتنة". شرح ابن أبی الحدید، ج 7، ص 44؛ صبحی صالح، ص 137.. وقتی "أما بعد" می‎گویند، معمولا حمد و ثنایی هم قبلش هست. بنای سید رضی این نبوده که تمام سخنان مولا امیرالمؤمنین (ع) را نقل کند، خودش در مقدمه نهج البلاغه می‎گوید آن قسمت هایی را که از نظر فصاحت و بلاغت امتیاز داشته و در حد عالی بوده است ذکر خواهد کرد. البته همه می‎گویند کاش سید رضی این کار را نمی کرد و همه بخش ها را نقل می‎کرد. چون بعضی از بخش هایی که سید رضی نقل نکرده از بین رفته و به دست ما نرسیده است و اگر ایشان آنها را هم نقل می‎کرد برای ما حفظ می‎شد؛ حالا از این "أما بعد" که ایشان در آغاز خطبه آورده معلوم می‎شود که جلوتر یک حمد و ثنایی حضرت داشته اند که ایشان ذکر نکرده است.

جنگ های علی (ع) با ناکثین و قاسطین و مارقین

"أما بعد: أیها الناس ! فأنا فقأت عین الفتنة"

( اما بعد [ از حمد و ثنای خداوند] ای مردم، پس فقط من بودم که چشم فتنه را از حدقه درآوردم.)

اینجا در حقیقت حضرت از خودش تعریف می‎کند. تاریخ نویسان و شارحان نهج البلاغه آورده اند که حضرت این خطبه را بعد از جنگ نهروان ایراد کرده که آخرین جنگ آن حضرت بوده است.ر.ک : شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 57؛ شرح نهج البلاغه محمد عبده، ج 1، ص 182؛ منهاج البراعة، ج 7، ص 72؛ الغارات، ج 1، ص 5؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 193.

حضرت امیر(ع) در دوران خلافتشان سه جنگ مهم داشتند:

جنگ اول جنگ بصره بود که با طلحه و زبیر و عایشه صورت گرفت و اسمش را