آیت‌الله منتظری

شرایط انزوا طلبی

همان گونه که عرض کردم باید توجه داشت که کنار بودن، در همه جا مطلوب و پسندیده نیست. کسانی که می‎توانند در بیداری جامعه و اصلاح و پیشرفت فرهنگ و علم نقش داشته باشند نباید کناره گیری کنند. پیامبراکرم (ص) فرمود: "لا رهبانیة فی الاسلام"جامع احادیث الشیعة، ج 20، ص 21؛ به نقل از دعائم الاسلام، ج 2، ص 193، حدیث 701. "در اسلام رهبانیت و گوشه گیری نیست." مردم تا می‎توانند بایستی در جامعه باشند و نقش خود را ایفا کنند؛ بویژه علما و دانشمندان و کسانی که سخنورند و بیانشان مؤثر است و فهم آنان نسبت به مسائل جامعه خوب است. ولی اگر انسان احساس کند که در جامعه به اندازه نیاز، افرادی وجود دارند که مردم را راهنمایی کنند و اگر او هم خود را عرضه بدارد احیانا ضررش بیش از نفع آن می‎باشد، در این صورت عزلت طلبی بسا مطلوب باشد. زیرا گاهی ممکن است انسان وقتی خود را به اجتماع و مردم عرضه کند و بتدریج گروهی اطراف او را بگیرند بدیها و اشکالاتی که در اجتماع و یا بین آن گروه وجود دارد به خود او یا دوستان و خانواده اش نیز سرایت کند و آنها نیز گرفتار شوند؛ به لحاظ این که همنشین در انسان اثر می‎گذارد. مثلا مشاهده می‎کند که جامعه، جامعه خوبی نیست و می‎خواهند از او بارکشی کنند و از طرف دیگر نمی تواند نقش چندان مثبتی داشته باشد و اگر بخواهد موفق باشد و به اصطلاح مریدان خود را حفظ کند باید دروغهای زیادی بگوید و منافقانه عمل کند تا احیانا بتواند در جایی یک کاری انجام دهد؛ این است که چنین شخصی احساس می‎کند اگر وارد اجتماع شود از یک طرف ممکن است بدیهای اجتماع به خود او و نزدیکانش هم سرایت کند، و از طرف دیگر به لحاظ این که جامعه صالح نیست در مواردی که امر به معروف و یا نهی از منکر می‎کند گوش به حرفش نمی دهند و او برای این که بتواند بتدریج افرادی را با خود همراه و هماهنگ کند باید تا حدودی