آیت‌الله منتظری

بنابراین انسان باید استقلال فکری و روحی خود را حفظ کند و به اندک ثروت و مقام دنیا آن را نفروشد و یا شخصیت و استقلال خود را برای دیگران و به قدرت و مقام رسیدن آنها معامله نکند. متأسفانه انسان گاهی خود را در مقابل ثروت و مقامی می‎فروشد که به دست خودش می‎رسد، و بدتر از آن این که گاهی خود را برای دیگران بی ارزش می‎کند و آخرت خود را در برابر دنیای دیگران می‎فروشد.

تکبر نشانه نادانی و عامل سقوط انسان

در اینجا به مناسبت بحث، چند روایت را که ابن أبی الحدید نقل کرده است یادداشت نموده ام و آنها را برای شما می‎خوانم. ابن أبی الحدید با این که معتزلی و سنی مذهب است ولی گاهی روایات ائمه (ع) را نقل می‎کند. او می‎نویسد:

"من الکلام المروی عن ابی عبدالله الصادق (ع): ما هلک امرؤ عرف قدره": "از جمله فرمایشاتی که از امام صادق (ع) نقل شده این است که فرمود: انسانی که ارزش خود را بداند هلاک نمی شود." برای این که به اندازه ارزش خود وظیفه اش را می‎داند و آنها را انجام داده و در نتیجه نجات می‎یابد. این روایت را مبرد در کتاب "الکامل" از امام صادق (ع) نقل کرده است.شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 108.

"و قال ابوعبدالله (ع): ما اخال رجلا یرفع نفسه فوق قدرها الا من خلل فی عقله"همان. "گمان نمی کنم مردی خود را بالاتر از مقدار ارزش خود بلند کند مگر این که معلوم می‎شود در عقل او خلل و نقصانی وجود دارد."

بعضی از ما هنگامی که یک چیزی یاد می‎گیریم تصور می‎کنیم عقل کل هستیم، یا وقتی مقامی به ما می‎دهند غرور و تکبر پیدا می‎کنیم؛ در صورتی که مقام، یک امر اعتباری است و اصالت ندارد. اگر انسان علم و تقوا پیدا کرد این علم و تقوا جزء ذات