آیت‌الله منتظری

مرگ سرخ و گرسنگی در بصره

"و سیبتلی أهلک بالموت الاحمر والجوع الاغبر"

( و به زودی اهل تو به مرگ سرخ و گرسنگی غبارآلود مبتلا شوند.)

در مورد "مرگ سرخ" که حضرت خبر می‎دهند که اهل بصره به زودی گرفتار آن می‎شوند دو احتمال وجود دارد:

1 - این که بر اثر جنگ و خونریزی زیاد، گرفتار کشته شدن می‎شوند. "موت احمر" یعنی مرگی که همراه با کشته شدن بوده و خون و خونریزی در کار باشد، که در این فتنه هم کشتار و خونریزی بسیار صورت گرفت.

2 - ابن أبی الحدید و بعضی دیگر گفته اند: "اگر بپذیریم که مصداق فرمایش حضرت، صاحب زنج و شورشیان طرفدار او هستند، باید گفت که مراد از مرگ سرخ هم وبا و طاعون است که در بصره به وجود آمد و جمعیت زیادی بر اثر آن کشته شدند."شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 104؛ منهاج البراعة، ج 7، ص 177 و 178.

به نظر ما احتمال دوم ضعیف است و احتمال اول مناسب تر می‎باشد.

حضرت علی (ع) به ساکنین بصره نسبت به دو گرفتاری هشدار می‎دهند که در آینده برای آنها پیش خواهد آمد: یکی مرگ سرخ و دیگری گرسنگی غبارآلود. هنگامی که قحطی بسیار شدید باشد کسانی که دچار آن می‎شوند بر اثر گرسنگی زیاد چشم هایشان سیاهی می‎رود و تار می‎شود و یا این که به خاطر شدت گرسنگی، رنگ آنها به صورت خاک و غبارآلود درمی آید. این است که حضرت می‎فرماید: ای اهل بصره به زودی گرفتار مرگ و گرسنگی غبار آلوده می‎شوید. در تاریخ آمده است که به دنبال شورش زنگیان قحطی شدیدی در بصره به وجود آمد که مردم، شب ها به دنبال سگ ها و حیوانات دیگر بودند که از گوشت آنها تغذیه کنند.مروج الذهب، ج 4، ص 119.