صفحه ۳۷۹

که آیه شریفه قرآن درباره آن می‎فرماید: (یوم تشهد علیهم ألسنتهم و أیدیهم و أرجلهم بما کانوا یعملون ) سوره نور (24)، آیه 24. "روزی که زبان و دست و پایشان بر آنها، به کارهایی که کرده اند شهادت دهند."

حضرت می‎فرماید: روز قیامت روزی است که خداوند در آن روز همه مردم و خلایق را، از گذشته ها و آیندگان، جمع آوری می‎کند تا کاملا به حساب آنان رسیدگی فرموده و جزای کارهای آنان را بدهد. این تعبیرات حضرت اشاره است به آیات قرآن کریم که می‎فرماید: (قل ان الاولین والاخرین ‏ لمجموعون الی میقات یوم معلوم ) سوره واقعه (56)، آیات 49 و 50. یعنی: "بگو: قطعا اولین و آخرین، در موعد روزی معین گردآوری می‎شوند."

خضوع مردم در قیامت

"خضوعا قیاما، قد ألجمهم العرق"

( در حالی که فروتنانه ایستاده اند، شدت عرق دهان آنها را لگام زده است.)

"خضوع" جمع "خاضع" می‎باشد. "قیام" جمع "قائم" است، مانند "سجود" که جمع "ساجد" می‎باشد. بعضی ها ممکن است بگویند که "خضوعا" و "قیاما" مصدر هستند؛ اما این حرف ظاهرا درست نیست؛ این دو جمع هستند. در قرآن کریم هم می‎خوانیم: (والذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما) سوره فرقان (25)، آیه 64. "و کسانی که شب تا صبح برای پروردگارشان سجده کنندگان و قیام کنندگان هستند." در این آیه "سجد" جمع "ساجد"، و "قیام" جمع "قائم" است؛ و نمی توان گفت "سجد" جمع است ولی "قیام" مفرد است. در آیه: (والرکع السجود) سوره بقره (2)، آیه 125. نیز به نظر ما "رکع" و "سجود" جمع "راکع" و "ساجد" می‎باشند. "ألجم" از ماده "لجام" است که به معنای لگام می‎آید.

ناوبری کتاب