آیت‌الله منتظری

شدیدی سخن به میان می‎آید. "ملاحم" جمع "ملحمة" است که از ماده "لحم" به معنای گوشت می‎باشد و چون در جبهه های جنگ بدنها که از گوشت هستند با هم برخورد می‎کنند تعبیر به ملاحم می‎شود. به هر جهت این خطبه نیز تمام شد.

"خطبه 102 - قسمت اول"

و من خطبة له علیه السلام تجری هذا المجری:

"و ذلک یوم یجمع الله فیه الاولین و الاخرین لنقاش الحساب و جزاء الاعمال؛ خضوعا قیاما، قد أ لجمهم العرق، و رجفت بهم الارض. فاحسنهم حالا من وجد لقدمیه موضعا، و لنفسه متسعا."

و منها:

"فتن کقطع اللیل المظلم، لا تقوم لها قائمة ، و لا ترد لها رایة . تاتیکم مزمومة مرحولة ؛ یحفزها قائدها، [ و یجدها] و یجهدها راکبها، أهلها قوم شدید کلبهم، قلیل سلبهم."

عنوان این خطبه در اکثر نهج البلاغه ها به این صورت آمده است:

"و من خطبة له (ع) تجری هذا المجری"

( و از خطبه های آن حضرت (ع) است که در همین زمینه ایراد شده است.)

منظور این است که در این خطبه نیز مانند خطبه قبلی، از ملاحم یعنی وقایع و حوادث سخت و ناگواری در آینده سخن به میان آمده است. ولی در نهج البلاغه عبده