صفحه ۳۵۵

طبرسی می‎گوید: "حبة" به دانه ای گفته می‎شود که هسته ندارد مثل دانه جو و گندم، و "نواة" به هسته گفته می‎شود.مجمع البیان، ج 2 (جزو 4)، ص 338. هسته آنجایی است که یک نحو پوشش دارد، مثل بادام که روی هسته آن پوشش محکمی دارد؛ به آن مغزش "نواة" می‎گویند.

"و براء النسمة"

( و انسان [ یا هر موجود دارای روح ] را آفرید)

"براء" یعنی آفرید؛ "نسمة" یعنی انسان، ماده "نسم" بر باد آرام که ما هم در فارسی "نسیم" می‎گوییم دلالت می‎کند، در خارج شدن نفس انسان هم "نسم" به کار می‎رود، به هر چیزی هم که دارای نفس است چون دارای نفس است "نسمة" می‎گویند، ابن فارس می‎نویسد: "سمیت النفس نسمة".معجم مقاییس اللغة، ج 5، ص 421، ماده "نسم". از این عبارت استفاده می‎شود که "نسمة" به هر ذی روحی گفته می‎شود، و بنابراین "براء النسمة" به این معنا خواهد بود که موجودات دارای روح را آفرید.

ابن أبی الحدید و برخی دیگر از شارحان گفته اند این نحوه قسم یاد کردن که به شکافنده دانه و خالق انسان قسم بخورند از ابتکارات علی (ع) است. ابن أبی الحدید می‎نویسد: "و هذا القسم لایزال أمیرالمؤمنین یقسم به و هو من مبتکراته و مبتدعاته"شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 99. "امیرالمؤمنین (ع) پیوسته به این قسم خاص قسم یاد می‎کنند و این از ابتکارات ایشان است."

"ان الذی أنبئکم به عن النبی (ص)"

( همانا آنچه من شما را به آن خبر می‎دهم از پیامبر(ص) است.)

امیرالمؤمنین (ع) می‎فرماید: بی جهت با چشم به هم اشاره نکنید و در پی

ناوبری کتاب