صفحه ۳۴۱

آسمان در سخن امام (ع) مضمون حدیث ثقلین است؛ یعنی همانها که قرین و همراه قرآن همواره هدایتگرند و از هم جدا نمی شوند تا در حوض کوثر بر پیغمبراکرم (ص) وارد شوند. و از همین حدیث ثقلین می‎توان فهمید همان طور که قرآن باقی و جاوید است اهل بیت و عترت هم باقی و جاوید هستند؛ و از همین حدیث می‎توان برای اثبات وجود حضرت حجت (عج) در زمان غیبت استدلال کرد. همچنین این حدیث قرینه ای است بر این که مراد حضرت امیر(ع) از "من یجمعکم و یضم نشرکم" همان امام معصوم است.

اتمام نعمت از سوی خدا

"فکانکم قد تکاملت من الله فیکم الصنائع"

( پس گویا ساخته های خدا [ یعنی نعمت های او] در میان شما کامل گشته است.)

"صنائع" جمع "صنیعة" به معنای احسان و کرامت و عطیه است. امیرالمؤمنین (ع) بعد از آن که نعمت وجود آل محمد(ص) را ذکر کردند و بیان داشتند که این نعمت همچون قرآن باقی و جاوید است، هر گاه یکی از آنان غروب کرد دیگری طلوع می‎کند می‎فرمایند: گویا از ناحیه خدا کامل شده است در میان شما ساخته های خدا. یعنی آنچه خدا باید قرار بدهد قرار داده و نعمت را بر شما تمام کرده است. آنچه از ناحیه خداست این است که امام معصومی همراه کتاب خدا باشد؛ این هست، هر چند به خاطر شرایطی که خود سبب آن هستید او ظاهر نیست و نمی توانید او را ببینید. به تعبیر خواجه طوسی در تجرید: "وجوده لطف و تصرفه لطف آخر و عدمه منا":تجرید الاعتقاد (کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد)، ص 362؛ کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، با شرح فارسی شیخ ابوالحسن شعرانی، ص 507. "وجود امام لطف است، تصرفش لطف دیگری است و ظاهر نبودنش از جانب خود ماست." وگرنه خداوند هیچ چیز را کم نگذاشته و نهایت احسان را کرده است.

ناوبری کتاب