آیت‌الله منتظری

دلیل خودداری امام (ع) از قبول درخواست مردم

"فانا مستقبلون أمرا له وجوه و ألوان"

( چرا که ما امری را در پیش داریم که چهره ها و رنگ های گوناگون دارد.)

امام (ع) در ادامه سخن دلیل استنکافشان از پذیرفتن خلافت را بیان کرده می‎فرمایند: "فانا مستقبلون أمرا له وجوه و ألوان": به خاطر این که امری را در پیش رو داریم که دارای جنبه های مختلفی است و پیشامدهایی با رنگ ها و ابعاد گوناگون در پیش است. امیرالمؤمنین (ع) حوادث و مشکلاتی را که برای آن حضرت پس از پذیرش خلافت به وجود می‎آورند پیش بینی می‎کردند؛ و می‎دانستند که این حوادث امر را بر مردم مشتبه می‎کند و آنها را دچار تزلزل عقیده و سستی در پیروی از امام خواهد کرد. همین طلحه و زبیر که از سران صحابه بودند با علی (ع) بیعت کردند اما انتظارات و توقعاتی از حضرت داشتند که برآورده نشد و لذا به جنگ با حضرت پرداختند. حضرت از همان آغاز همه اینها را پیش بینی می‎کرد و می‎خواست از روز اول اتمام حجت کرده باشد که من می‎دانم شما هر کدام چه اهداف و اغراضی دارید، و به آنها بفهماند که فکر نکنید در حکومت من هم امتیازهای بیجا خواهد بود و من برطبق خواسته های شما عمل خواهم کرد. بدانید من براساس موازین حق عمل خواهم کرد.

درباره این عبارت حضرت که فرمودند: "دعونی والتمسوا غیری" نظرات متفاوتی ارائه شده است:

ابن أبی الحدید معتزلی که سنی مذهب است - و سنی ها قبول ندارند امیرالمؤمنین (ع) خلیفه بلافصل پیغمبراکرم (ص) بوده است - می‎گوید: از این که حضرت می‎فرمایند: مرا رها کنید و سراغ دیگری بروید، معلوم می‎شود که خلافت علی (ع) به نص پیغمبراکرم (ص) نبوده، بلکه انتخاب خلیفه به اختیار خود مردم واگذار شده است؛ برای این که اگر خلافت علی (ع) به نص پیغمبر بود، حق نداشتند بگویند مرا رها کنید و از قبول