آیت‌الله منتظری

را انجام دهیم، باید از خود او استعانت بجوییم تا قدرت و توان و عقل و درکمان باقی باشد و بتوانیم حقوقش را رعایت کنیم.

در سوره حمد هم که می‎خوانیم: (ایاک نعبد و ایاک نستعین ) سوره فاتحه (1)، آیه 5. "تنها تو را عبادت می‎کنیم و تنها از تو کمک می‎جوییم" شاید علت ذکر (ایاک نستعین ) پس از (ایاک نعبد) به خاطر این باشد که گمان نشود ما عبادت خدا را به طور مستقل به خود نسبت می‎دهیم و در عبادت خدا از خدا بی نیاز هستیم؛ و اشاره به این نکته باشد که ما اگر حتی موفق به عبادت خدا هم بشویم، این موفقیت با کمک و یاری خدا حاصل شده است و به وسیله قدرت و ابزاری بوده که خداوند به ما عطا فرموده است.

در اینجا هم امیرالمؤمنین (ع) بعد از آن که فرمودند: "نحمده فی جمیع أموره" می‎فرمایند: "و نستعینه علی رعایة حقوقه". در حقیقت می‎خواهد بفرماید: ادعا ندارم که در این ستایش و رعایت حقوق تو مستقل هستم؛ حتی این را هم به استعانت و نیرویی که تو در اختیار قرار داده ای انجام می‎دهم. و این نهایت اظهار عجز و نیازمندی به خدای متعال است.

معنای "اله"

"و نشهد أن لا اله غیره"

( و شهادت می‎دهیم که معبودی جز او نیست.)

"اله" بر وزن "فعال" است، وزن فعال گاهی اوقات به معنای مفعول به کار می‎رود؛ مثل کتاب که به معنای مکتوب است. "اله" هم به معنای "مألوه" یعنی معبود است. بحثی درباره عبارت: "لا اله الا الله" که کلمه توحید است وجود دارد و آن این که این