أمیرالمؤمنین (ع) فی الجمعة الثالثة من خلافته و کنی فیها عن حال نفسه، و أعلمهم فیها أنهم سیفارقونه و یفقدونه بعد اجتماعهم علیه و طاعتهم له"شرح نهج البلاغه، ج 7، ص 93. "امیرالمؤمنین (ع) این خطبه را در سومین جمعه خلافتش ایراد کرده است و در آن از حال خودش به صورت کنایه سخن گفته و به مردم فهمانده که بعد از اجتماعشان بر ایشان و اطاعتشان از آن حضرت، از ایشان مفارقت کرده و او را از دست خواهند داد." ابن أبی الحدید هیچ قرینه ای و شاهدی بر این که زمان ایراد خطبه، سومین جمعه خلافت علی (ع) بوده ارائه نکرده است. شاید وی منبع و مدرکی برای این ادعای خود داشته است.
به هر حال سید رضی مینویسد:
"و من خطبة له أخری"
( و بخشی از خطبه دیگر علی (ع) .)
احتمالا ایشان همه خطبه را نقل نکرده است، و الان متأسفانه فقط همین بخش هایی را که وی نقل کرده در اختیار داریم. حالا به توضیح همین قسمت ها میپردازیم.
معنای "الحمد لله"
"ألحمد لله الناشر فی الخلق فضله"
( حقیقت ستایش مخصوص خدایی است که فضل و احسان خود را در میان مخلوقاتش منتشر ساخت.)
در "ألحمد لله" سه احتمال وجود دارد که قبلا بیان کردیم: یک احتمال این است که جمله انشائی باشد، یعنی باید همه ستایش ها برای خدا باشد و در حقیقت امر میکند
.jpg)
