صفحه ۲۸۰

که به معنای سختی و مشقت است."

حضرت علی (ع) می‎فرماید: زینت دنیا و قشنگی های آن و نیز آسایش و راحتی و دارایی دنیا شما را به شادمانی وا ندارد تا دل به آن ببندید و عجب و فخرفروشی بر دیگران شما را فرا گیرد. دنیا رفتنی و زندگی در این عالم تمام شدنی است، و آنچه این چنین است ارزش دلبستگی ندارد.

نهی از بی صبری در کمبودها و سختی ها

"و لا تجزعوا من ضرائها و بؤسها"

( و از کمبودها و سختی های دنیا بی صبری نکنید.)

"ضراء" به معنای نگرانی و کمبود و زیان است، در مقابل "سراء" که به معنای راحتی و خوشی و به کام بودن روزگار است. ابن اثیر نقل می‎کند که: "الضراء الحالة التی تضر و هی نقیض السراء"نهایه ابن اثیر، ج 3، ص 82. یعنی: "ضراء حالتی است که ضرر و زیان می‎زند و نقیض سراء می‎باشد." در قرآن کریم هم "سراء" و "ضراء" در مقابل هم به کار رفته است. خدای متعال در توصیف متقین می‎فرماید: (الذین ینفقون فی السراء و الضراء) سوره آل عمران (3)، آیه 134. "پرهیزکاران کسانی هستند که هم در راحتی و گشاده دستی و هم در شدت و سختی انفاق می‎کنند."

"بؤس" یعنی دشواری و نداری. ابن منظور می‎نویسد: "البؤس: الشدة و الفقر".لسان العرب، ماده "بأس". به شدت جنگ هم "بأس" می‎گویند.

علی (ع) می‎فرماید: از کمبودها و ناراحتی ها و از شدت و سختی های دنیا جزع نکنید؛ بلکه در مقابل این پیشامدها صابر و بردبار باشید. قرآن کریم نیز در

ناوبری کتاب