صفحه ۲۷۱

"عسی" از افعال مقاربه است و بر امیدواری دلالت می‎کند، به این معنا که نشان دهنده امید تحقق خبر است. در این عبارت "المجری" اسم عسی و "أن یجری الیها" خبر آن است. "جری الی کذا" یعنی آن را قصد کرد و به سوی آن شتافت.

"أن یجری الیها" و "أن یجری الیها" هر دو صحیح است. می‎فرماید: و چقدر امید دارد کسی که به سوی مقصدی می‎تازاند، تا به سوی آن هدف بشتابد و به آن برسد؟! آدمی که اسبش را سوار است و می‎تازاند تا به هدفی برسد، یا اتومبیلش را سوار شده و می‎خواهد جایی برود، مگر چقدر طول می‎کشد که به مقصد برسد؟ بالاخره امروز یا فردا می‎رسد.

"کم" از ادات استفهام و برای استفهام از مقدار است؛ ولی اینجا استفهام حقیقی نیست، بلکه این استفهام برای تحقیر و کم نشان دادن است. امیرالمؤمنین (ع) با این عبارت می‎خواهند بیان کنند که فکر نکنید این سیر و حرکت در دنیا خیلی طول می‎کشد و خیلی زمان لازم است تا به آن مقصد برسیم؛ خیر، فاصله زمانی رسیدن به مقصد خیلی کم است.

اندک بودن بقای انسان در دنیا

"و ما عسی أن یکون بقأ من له یوم لا یعدوه"

( و چه جای امید ماندگاری است کسی را که روزی دارد که از آن نتواند گذشت.)

"عداه" یعنی از او تجاوز کرد و گذشت. به متجاوز و ظالم هم از این جهت که از محدوده و حیطه خود گذشته و حق دیگران را پایمال می‎کند "متعدی" و "معتدی" می‎گویند.

حضرت علی (ع) می‎فرماید: آن کسی که برایش روزی است که او را رها نکرده و از او نخواهد گذشت، چقدر امید دارد باقی باشد. برای همه اجل محتومی

ناوبری کتاب