صفحه ۲۶۱

که خداوند مجرد است و مجردات فوق عمود زمان و مکان هستند؛ زمان مقدار حرکت است و حرکت هم برای ماده است. ماده و حرکت و زمان، این سه هماهنگ هستند. ولی خداوند تبارک و تعالی و مجردات، فوق عالم ماده و زمان هستند. با این که درباره خداوند زمان معنا ندارد "کان" در مورد خدا به کار می‎رود و فقط بر تحقق دلالت می‎کند، و چیز متحقق می‎خواهد زمانی باشد یا فوق عمود زمان.

امیرالمؤمنین (ع) می‎فرماید: "نحمده علی ما کان": خداوند را بر آنچه بوده و محقق شده است ستایش می‎کنیم. آینده هنوز نیامده و آنچه نیامده هنوز چیزی نیست که ستایش داشته باشد؛ ولی نسبت به آنچه تا به حال بر ما گذشته و الطافی که از سوی خداوند به ما و نظام وجود رسیده است آگاهیم، لذا خدا را بر آنها می‎ستاییم.

بعد حضرت نسبت به آینده می‎فرمایند: "و نستعینه من أمرنا علی ما یکون": و از خداوند نسبت به امرمان در آینده استعانت می‎جوییم. از خداوند طلب کمک می‎کنیم بر چیزهایی که در آینده می‎خواهد محقق شود. "أمرنا" یعنی کارهای مربوط به ما. برای آینده باید از خداوند کمک بخواهیم تا بتوانیم آینده خوبی برای خودمان داشته باشیم؛ و از خداوند بخواهیم شرایط به گونه ای فراهم شود و امور را به گونه ای مقدر کند که آینده به نفع ما باشد و در راه سعادت و کمال گام برداریم.

درخواست از خدا برای عافیت در دین و بدن

"و نسا له المعافاة فی الادیان، کما نسا له المعافاة فی الابدان"

( و از خداوند سلامتی در دین هایمان را طلب می‎کنیم، همان گونه که سلامتی در بدن ها را از او می‎خواهیم.)

"أدیان" جمع "دین"، و "أبدان" جمع "بدن" است؛ و وجه جمع آوردن آنها به اعتبار افراد است؛ همان طور که هر کس برای خود بدنی دارد برای خودش دینی هم دارد.

ناوبری کتاب