آیت‌الله منتظری

تفاوت یاران علی (ع) و یاران معاویه

"صاحبکم یطیع الله و أنتم تعصونه، و صاحب أهل الشام یعصی الله و هم یطیعونه"

( همنشین شما خدا را اطاعت می‎کند ولی شما نافرمانی او می‎کنید، و همنشین اهل شام معصیت خدا را می‎کند اما اهل شام از وی اطاعت می‎کنند.)

"صاحب" یعنی همنشین و معاشر و رفیق. گرچه حضرت در مقام گله از اصحابش می‎باشد و از این که آنها فرامینش را پشت سر می‎اندازند اظهار ناراحتی می‎کند ولی با این همه می‎فرماید: "صاحبکم"؛ و نمی فرماید: "امامکم". یعنی ما رفیق شماییم، شما و ما با هم بوده ایم. حضرت امیرالمؤمنین (ع) در حقیقت احترام آنها را حفظ می‎کند.

البته وجه دیگری هم به نظر می‎رسد و آن این که "صاحب" - چنان که عرض کردیم - به معنای همنشین و معاشر است و حضرت می‎خواهند با به کاربردن آن بفرمایند که شما مردم من را به خوبی می‎شناسید، با من معاشر و همراه بوده اید و می‎دانید من همیشه و در همه حال مطیع خدا بوده ام و هیچ گاه دستوری بر خلاف دین و آیین الهی صادر نمی کنم. بنابراین هیچ بهانه ای ندارید که مثلا بگویید ممکن است دستورات درست نباشد و مطابق دین خدا صادر نشده باشد. شما مرا خوب می‎شناسید و می‎دانید من امام حق هستم و باید از من اطاعت کنید ولی از دستورات من سرپیچی می‎کنید. از آن طرف اهل شام هم معاویه را به خوبی می‎شناسند و خلافهای او را دیده اند و می‎دانند او اهل عصیان و امام باطل است؛ ولی در عین حال از او اطاعت می‎کنند.

شاید در آیاتی از قرآن کریم هم که در مورد پیامبراکرم (ص) به "صاحبکم"