آیت‌الله منتظری

در این که معنای اصلی و ریشه ای ماده "بغی" چیست بین محققین اختلاف وجود دارد. ابن فارس صاحب "معجم مقاییس اللغة" معتقد است ماده "بغی" دارای دو معنای اصلی است: 1 - طلب. 2 - نوعی از فساد، که ظلم و طغیان و زنا از مصادیق معنای دوم هستند.معجم مقاییس اللغة، ماده "بغی".

مرحوم شیخ طوسی در "تفسیر تبیان" و به تبع ایشان مرحوم امین الاسلام طبرسی در "تفسیر مجمع البیان" گفته اند معنای اصلی و ریشه ای "بغی" که در تمام کاربردهای آن لحاظ شده "طلب" است. شیخ طوسی ذیل آیه 23 سوره یونس می‎نویسد: "أصل البغی الطلب"تفسیر التبیان، ج 5، ص 362. "اصل بغی طلب است." و ذیل آیه 19 سوره آل عمران می‎نویسد: "ألبغی طلب الاستعلاء بالظلم و أصله من بغیت الحاجة اذا طلبتها"همان، ج 2، ص 419. یعنی: "بغی به معنای برتری جویی به واسطه ظلم است؛ یعنی به ظالم از این جهت که در طلب برتری جویی است باغی می‎گویند، و اصل آن از "بغیت الحاجة" به معنای طلب کردن حاجت است."

شیخ طوسی در بیان تناسب معنای "بغی" که به زن زانیه گفته می‎شود و طلب می‎نویسد: "ألبغی التی تطلب الزنا لان معنی تبغیه تطلبه"همان، ج 7، ص 102، در تفسیر آیه 20 سوره مریم. یعنی: "بغی کسی است که دنبال زنا می‎رود؛ زیرا معنای "تبغیه" آن است که زن به دنبال زنا باشد."

به کسانی که علیه حکومت صالح و امام عادل و حق قیام کنند در فقه "اهل بغی" اطلاق می‎شود، چرا که آنها هم در طلب علو و برتری هستند؛ به حاکمان و والیان جائر هم از این جهت که بدون حق طالب علو هستند و می‎خواهند بر گرده مردم سوار باشند "بغاة" می‎گویند، "بغاة" جمع "باغی" است.

بنابراین آنچه به نظر صحیح می‎رسد این است که معنای اصلی ماده "بغی" طلب