آیت‌الله منتظری

"حکم" جمع "حکمة" است، به معنای مطلبی که مطابق عقل و منطق باشد. امام (ع) می‎فرماید: من مطالبی برایتان می‎گویم که مطابق عقل و منطق و حق است ولی شما از آنها اعراض می‎کنید و می‎گریزید.

"و أعظکم بالموعظة البالغة فتتفرقون عنها"

( و شما را با موعظه ای رسا پند می‎دهم ولی شما از آن پراکنده می‎شوید.)

حضرت می‎فرماید: من شما را با موعظه رسا و بلیغ وعظ می‎کنم ولی در شما هیچ اثری نمی گذارد و پراکنده می‎شوید. امیرالمؤمنین (ع) در دعوتشان هم از حکمت استفاده می‎کردند تا عقل اصحابشان قانع شود و در عین حال وعظ و پند هم به کار می‎گرفته اند تا دلهاشان در برابر حق نرم شود؛ همان گونه که خداوند در قرآن به پیامبراکرم (ص) دستور داده است مردم را با حکمت و موعظه به راه خدا دعوت کند، و می‎فرماید: (أدع الی سبیل ربک بالحکمة والموعظة الحسنة ) ؛سوره نحل (16)، آیه 125. ولی نه استدلالها و نه موعظه های حضرت تأثیری بر افراد نداشت، از استدلالهای امام (ع) می‎گریختند و موعظه های ایشان در گوش جانشان فرو نمی رفت.

"و أحثکم علی جهاد أهل البغی فما آتی علی آخر قولی [ القول ] حتی أراکم متفرقین أیادی سبا""أیادی سبا" ضرب المثل عربی است که با سکون یاء "أیادی" و بدون همزه "سبا" خوانده می‎شود؛ ر.ک : شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 7، ص 75؛ شرح رضی بر کافیه، ج 3، ص 141 و 142.

( و شما را به جهاد با سرکشان ترغیب می‎کنم ولی هنوز به پایان سخنم نرسیده شما را همچون فرزندان سبا پراکنده می‎بینم.)