آیت‌الله منتظری

"لیس لا نهم أولی بالحق منکم"

( و این [ پیروزی ] برای این نیست که آنها به حق شایسته تر از شما هستند.)

گمان نکنید پیروزی آنها بر شما نشانگر آن است که آنها شایسته تر از شما به حق هستند و شما بر باطل هستید و درنتیجه شکست می‎خورید، بلکه عامل شکست شما و پیروزی لشکر معاویه امر دیگری است.

"و لکن لا سراعهم الی باطل صاحبهم و ابطائکم عن حقی"

( بلکه به خاطر شتاب آنها به باطل صاحبشان و کندی شما نسبت به حق من است.)

عامل پیروزی آنها این است که به باطل صاحبشان یعنی معاویه شتاب دارند، از دستورات معاویه گرچه بر باطل است با سرعت پیروی می‎کنند و از فرامینش سرپیچی نمی کنند؛ ولی شما نسبت به من که حق هستم کندی می‎کنید و دستوراتم را اطاعت نمی کنید.

شکوه علی (ع) از اصحاب خود

"و لقد أصبحت الامم تخاف ظلم رعاتها، و أصبحت أخاف ظلم رعیتی"

( و به تحقیق امت ها از ظلم حاکمان و کارگزارانشان می‎ترسند، و من از ستم مردم خود بیمناکم.)

"امم" جمع "امة" به معنای گروهی همکیش است. "رعاة" جمع "راعی" است، "راعی" به معنای چوپان است؛ به امرا و حاکمان از آنجا که همچون چوپان که گوسفندها را اداره می‎کند امور مردم را اداره می‎کنند "راعی" گفته می‎شود. به مردمی که تحت تدبیر کارگزار و مسئولی هستند هم از باب این که امورشان را حاکم و کارگزار تدبیر می‎کند "رعیت" می‎گویند.

معمول حکومت ها و ریاست ها این است که مردم از حاکمان و ظلم کارگزاران حکومت می‎ترسند. علی (ع) می‎فرماید: درباره حکومت من قضیه برعکس