صفحه ۱۷۲

زمان ظهور و افول ستاره ها را مراقبت می‎کند و تحت نظر می‎گیرد. "مرصاد" و "مرصد" به معنای کمینگاه است، یعنی جایی که فرد انتظار دشمنش را می‎کشد و مراقب است تا وقتی دشمنش خواست از آنجا عبور کند به او حمله کند. در عبارت: "و هو له بالمرصاد" مرجع "هو" خداوند است و مرجع ضمیر در "له" ظالم است.

می‎فرماید: و خداوند در کمین آن شخص ظالم است؛ کنایه از این است که خداوند بر همه چیز و همه کس احاطه و تسلط دارد. بسا از ظاهر این عبارت استفاده شود که همه ستمگران در دنیا به طور اجمال سزای رفتار خود را خواهند دید. البته گرچه بسیاری از ظالمان به سزای اعمال خود در همین جهان رسیده اند ولی ستمگرانی نیز بوده اند که تا آخر عمر هر چه خواستند انجام دادند و بنابر مصلحت الهی عذاب آنها برای آخرت باقی مانده است.

این جمله حضرت علی (ع) در حقیقت اقتباس از آیه شریفه است که می‎فرماید: (ان ربک لبالمرصاد) سوره فجر (89)، آیه 14. "همانا پروردگار تو در کمینگاه است."

"مجاز" یعنی محل عبور، "طریق" هم به معنای راه است، و "علی" در اینجا دلالت بر تسلط دارد. یعنی خداوند بر محل عبور ظالم در کمین بوده و بر او نظارت و قدرت دارد.

"و بموضع الشجا من مساغ ریقه"

( و به محل گیر کردن چیزی در گلوگاهش احاطه دارد.)

"شجا" به معنای چیزی است که در گلو گیر کند و چه بسا سبب مرگ انسان شود؛ مثلا استخوانی را که در گلوی انسان گیر کند "شجا" می‎گویند. "موضع الشجا" یعنی محل گیر کردن چیز گلوگیر.

ناوبری کتاب