صفحه ۱۷۱

برای عبرت دیگران است؛ و الا حساب و کتاب اصلی در عالم آخرت است. و زندگی این دنیا هم فکر نکنید طولانی است، زندگی اینجا هر چه هم طولانی باشد در مقابل زندگی ابدی آخرت به حساب نمی آید.

در عبارت: "فلن یفوت أخذه" "اخذ" فاعل است و مفعولش محذوف است؛ و در اصل این چنین بوده: "فلن یفوته أخذه" که مرجع ضمیر در "یفوته" ظالم است و مرجع ضمیر در "أخذه" خدای متعال.

خداوند در قرآن کریم خطاب به پیامبراکرم (ص) می‎فرماید: (و لاتحسبن الله غافلا عما یعمل الظالمون انما یؤخرهم لیوم تشخص فیه الابصار) سوره ابراهیم (14)، آیه 42. یعنی: "و خداوند را از آنچه ستمگران برجای می‎آورند غافل مپندار، جز این نیست که عذاب آنان را تا روزی که چشم ها در آن خیره گردد به تأخیر می‎افکند."

اساسا "امهال" و به تعبیر قرآن "املاء" یکی از سنت های الهی است و این گونه نیست که خداوند تا کسی ظلمی کرد فورا عذابش کند، بلکه او را مهلت می‎دهد؛ ولی این مهلت نوعا به نفع او نیست بلکه به زیان اوست؛ زیرا اگر خدا مهلتش نداده بود بر گناهانش افزوده نمی شد. خداوند درباره کافران می‎فرماید: (و لایحسبن الذین کفروا أنما نملی لهم خیر لا نفسهم انما نملی لهم لیزدادوا اثما و لهم عذاب مهین ) سوره آل عمران (3)، آیه 178. یعنی: "و آنان که کافر شده اند مپندارند مهلتی که به آنان می‎دهیم به سود آنهاست، همانا ما مهلتشان می‎دهیم تا بر گناهانشان بیفزایند، و برای آنها عذاب خوارکننده ای است."

"و هو له بالمرصاد علی مجاز طریقه"

( و خداوند بر گذرگاه ظالم در کمین است.)

"مرصاد" از "رصد" به معنای مراقبت کردن و در کمین نشستن است؛ به رصد ستارگان هم از این باب رصد می‎گویند که ستاره شناس با دقت حرکات و جایگاه و

ناوبری کتاب